Gætu krafið ríkið um fleiri milljarða í bætur Aðalheiður Ámundadóttir skrifar 21. mars 2019 06:45 Verjendur við munnlegan málflutning í Hæstarétti síðastliðið haust. Fréttablaðið/Eyþór Ríkið gæti þurft að greiða milljarða í skaða- og miskabætur vegna sýknudómsins sem féll síðastliðið haust í Guðmundar- og Geirfinnsmálum. Með vísan til þess að um fordæmalaust mál er að ræða í íslenskri réttarsögu, er ekki hlaupið að því fyrir samningsaðila að gera sér í hugarlund hvernig bótamálið yrði dæmt af dómstólum. Þrír hinna sýknuðu eru enn á lífi, Kristján Viðar Júlíusson, Guðjón Skarphéðinsson og Albert Klahn Skaftason. Þeir eiga allir stjórnarskrárvarinn hlutlægan bótarétt vegna frelsisskerðingar að ósekju. Forsætisráðherra hefur lagt áherslu á að sáttum verði náð við þá og einnig aðstandendur Sævars Marinós Ciesielski og Tryggva Rúnars Leifssonar sem eru látnir. Tveir dómar sem vísað hefur verið til sem fordæma um bótagreiðslur eru annars vegar svokallað Vegasmál Sigurþórs Arnarsonar sem dæmdar voru bætur í Héraðsdómi Reykjavíkur 2015. Hann var sakfelldur árið 1993 fyrir að verða manni að bana á veitingastaðnum Vegas og sat í fangelsi í 15 og hálfan mánuð. Eftir að Sigurþór vann mál sem hann höfðaði gegn íslenska ríkinu fyrir Mannréttindadómstól Evrópu var mál hans endurupptekið fyrir íslenskum dómstólum og Sigurþór sýknaður. Honum voru dæmdar rúmar 18,7 milljónir árið 2015 í skaða- og miskabætur. Dómurinn varpar nokkru ljósi á túlkun lagaákvæða sem tekið hafa breytingum, til dæmis um aukinn bótarétt. Hins vegar er litið til dóms Hæstaréttar í bótamáli fjögurra manna sem sátu í gæsluvarðhaldi í Síðumúlafangelsi á árunum 1976-1977 vegna rannsóknar á hvarfi Geirfinns. Í dóminum var meðal annars vísað til óforsvaranlegra húsakynna Síðumúlafangelsis og óvæginnar fjölmiðlaumfjöllunar. Miskabætur sem mönnunum voru dæmdar jafngiltu verðmæti einbýlishúss á þeim tíma þegar dómur féll árið 1983 og nema á núvirði að teknu tilliti til verðlagsbreytinga rúmum 23 milljónum, um það bil 224 þúsund krónum fyrir hvern dag. Samkvæmt heimildum blaðsins lagði einn viðsemjenda sáttanefndarinnar útreikning bóta á grundvelli þessa fordæmis fyrir nefndina, auk útreiknings bóta fyrir missi atvinnutekna. Ekki heyrðist frá nefndinni um nokkurra vikna skeið eftir að fyrrnefndir útreikningar voru lagðir fyrir hana en ljóst er að niðurstaða útreikninganna hleypur á hundruðum milljóna í tilviki flestra hinna sýknuðu. Útreikningarnir taka ekki til annarra bóta sem komið gætu til, þar á meðal skaðabætur vegna missis atvinnutekna meðan á frelsissviptingu stóð og eftir atvikum einnig eftir að afplánun lauk með vísan til mannorðsmissis hinna dómfelldu í kjölfar málsins. Með vísan til þess að fólkið sat inni allt frá 6 mánuðum til rúmlega 8 ára er ljóst að bætur fyrir missi atvinnutekna gætu einnig orðið umtalsverðar. Birtist í Fréttablaðinu Dómsmál Guðmundar- og Geirfinnsmálin Mest lesið Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Innlent Fleiri fréttir Alvarleg vanskil aukast og hryllingur í Úkraínu Skúli Tómas kominn með lækningaleyfi Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Bifhjólamaðurinn á Vestfjörðum ekki í lífshættu Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Sjá meira
Ríkið gæti þurft að greiða milljarða í skaða- og miskabætur vegna sýknudómsins sem féll síðastliðið haust í Guðmundar- og Geirfinnsmálum. Með vísan til þess að um fordæmalaust mál er að ræða í íslenskri réttarsögu, er ekki hlaupið að því fyrir samningsaðila að gera sér í hugarlund hvernig bótamálið yrði dæmt af dómstólum. Þrír hinna sýknuðu eru enn á lífi, Kristján Viðar Júlíusson, Guðjón Skarphéðinsson og Albert Klahn Skaftason. Þeir eiga allir stjórnarskrárvarinn hlutlægan bótarétt vegna frelsisskerðingar að ósekju. Forsætisráðherra hefur lagt áherslu á að sáttum verði náð við þá og einnig aðstandendur Sævars Marinós Ciesielski og Tryggva Rúnars Leifssonar sem eru látnir. Tveir dómar sem vísað hefur verið til sem fordæma um bótagreiðslur eru annars vegar svokallað Vegasmál Sigurþórs Arnarsonar sem dæmdar voru bætur í Héraðsdómi Reykjavíkur 2015. Hann var sakfelldur árið 1993 fyrir að verða manni að bana á veitingastaðnum Vegas og sat í fangelsi í 15 og hálfan mánuð. Eftir að Sigurþór vann mál sem hann höfðaði gegn íslenska ríkinu fyrir Mannréttindadómstól Evrópu var mál hans endurupptekið fyrir íslenskum dómstólum og Sigurþór sýknaður. Honum voru dæmdar rúmar 18,7 milljónir árið 2015 í skaða- og miskabætur. Dómurinn varpar nokkru ljósi á túlkun lagaákvæða sem tekið hafa breytingum, til dæmis um aukinn bótarétt. Hins vegar er litið til dóms Hæstaréttar í bótamáli fjögurra manna sem sátu í gæsluvarðhaldi í Síðumúlafangelsi á árunum 1976-1977 vegna rannsóknar á hvarfi Geirfinns. Í dóminum var meðal annars vísað til óforsvaranlegra húsakynna Síðumúlafangelsis og óvæginnar fjölmiðlaumfjöllunar. Miskabætur sem mönnunum voru dæmdar jafngiltu verðmæti einbýlishúss á þeim tíma þegar dómur féll árið 1983 og nema á núvirði að teknu tilliti til verðlagsbreytinga rúmum 23 milljónum, um það bil 224 þúsund krónum fyrir hvern dag. Samkvæmt heimildum blaðsins lagði einn viðsemjenda sáttanefndarinnar útreikning bóta á grundvelli þessa fordæmis fyrir nefndina, auk útreiknings bóta fyrir missi atvinnutekna. Ekki heyrðist frá nefndinni um nokkurra vikna skeið eftir að fyrrnefndir útreikningar voru lagðir fyrir hana en ljóst er að niðurstaða útreikninganna hleypur á hundruðum milljóna í tilviki flestra hinna sýknuðu. Útreikningarnir taka ekki til annarra bóta sem komið gætu til, þar á meðal skaðabætur vegna missis atvinnutekna meðan á frelsissviptingu stóð og eftir atvikum einnig eftir að afplánun lauk með vísan til mannorðsmissis hinna dómfelldu í kjölfar málsins. Með vísan til þess að fólkið sat inni allt frá 6 mánuðum til rúmlega 8 ára er ljóst að bætur fyrir missi atvinnutekna gætu einnig orðið umtalsverðar.
Birtist í Fréttablaðinu Dómsmál Guðmundar- og Geirfinnsmálin Mest lesið Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Innlent Fleiri fréttir Alvarleg vanskil aukast og hryllingur í Úkraínu Skúli Tómas kominn með lækningaleyfi Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Bifhjólamaðurinn á Vestfjörðum ekki í lífshættu Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Sjá meira