Hækkanir leggjast þungt á framleiðslu Þorsteinn Friðrik Halldórsson skrifar 24. apríl 2019 07:15 Guðrún Hafsteinsdóttir er formaður stjórnar Samtaka iðnaðarins. Fréttablaðið/Anton Brink Framleiðslugeirinn hefur lítið svigrúm til launahækkana og þurfa því mörg fyrirtæki að grípa til mótvægisaðgerða. Geirinn bar mikið af kostnaðinum sem hlaust af síðustu samningum. Launahækkanirnar sem kveðið er á um í nýjum kjarasamningum koma þungt niður á framleiðslufyrirtækjum. Þær geta því kallað á verðhækkanir eða hagræðingaraðgerðir að sögn Guðrúnar Hafsteinsdóttur, formanns stjórnar Samtaka iðnaðarins og markaðsstjóra Kjöríss. „Það er ekkert launungarmál að kjarasamningarnir koma mjög misjafnlega niður á fyrirtækjum og þessar hækkanir lenda þungt á framleiðslugeiranum,“ segir Guðrún í samtali við Markaðinn. ÍSAM, sem á meðal annars Mylluna, Ora, Frón og Kexsmiðjuna, boðaði í síðustu viku hækkun á öllum vöruflokkum verði nýir kjarasamningar samþykktir. Önnur fyrirtæki á borð við Gæðabakstur hafa einnig ákveðið að hækka verð. Guðrún nefnir að framleiðslufyrirtæki hafi borið mikið af þeim kostnaði sem hlaust af gerð síðustu kjarasamninga árið 2015. „Þá héldu fyrirtæki í sér og voru orðin aðþrengd seinni part 2017 og á síðasta ári. Þegar við töluðum um að það væri ekki svigrúm þá vorum við að tala út frá þessum geirum. Launahækkanir geta því miður kallað á hækkun á vöruverði eða hagræðingaraðgerðir, sem við vitum öll hvað þýðir en viljum helst forðast. Við erum því miður búin að sjá á síðustu vikum að mörg fyrirtæki eru að hagræða hjá sér,“ segir Guðrún en bætir við að hún telji að samningarnir séu jákvæðir þegar heildarsamhengið er skoðað. „Þarna eru atriði eins og stytting vinnutíma og fleira sem fyrirtæki geta notað til mótvægis við beinar launahækkanir. Þetta eru flóknir samningar og það er verkefni atvinnurekenda að notfæra sér þá til hins ýtrasta,“ segir Guðrún og bætir við: „Markmið samningsins um lægri vexti munu skila heimilum og fyrirtækjum miklum ávinningi ef það gengur eftir.“ Þá hafi verið gríðarlega mikilvægt að ná fjögurra ára samningi til að skapa frið á vinnumarkaði þannig að fyrirtæki í landinu geti skipulagt fram í tímann. „Við sáum að fasteignasala var botnfrosin, sem og bílasala, og einkaneysla dróst saman. Það héldu allir að sér höndum, bæði einstaklingar og fyrirtæki.“ Þá verður fyrsti stjórnarfundur Samtaka iðnaðarins eftir gerð kjarasamninga haldinn í dag. „Ég geri fastlega ráð fyrir því að þetta muni verða rætt á breiðum grunni á fundinum,“ segir Guðrún. Spurð hvernig félagsmenn samtakanna hafi tekið í kjarasamningana segir hún að margir séu sáttir en eðlilega séu skiptar skoðanir. „Aðalatriðið er að það tókst að semja, samningurinn er til langs tíma, með því er óvissu ýtt til hliðar og hægt að skipuleggja fram í tímann. Fyrirtæki munu bregðast við, hvert á sinn hátt en allar forsendur eru til staðar um að láta markmið samningsins um stöðugleika standa.“ Forysta verkalýðshreyfingarinnar hefur gagnrýnt boðaðar verðhækkanir harðlega. Drífa Snædal, forseti Alþýðusambands Íslands (ASÍ), sagði sambandið íhuga það hvort hvetji ætti félagsmenn til að sniðganga fyrirtæki sem boða verðhækkanir á vörum vegna kjarasamninga. Þá sagði hún að verðlagseftirlit ASÍ yrði eflt til muna eftir kjarasamninga. Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, sagði ljóst að yfirlýsingar um verðhækkanir væru ekki til þess fallnar að vekja bjartsýni um að kjarasamningar héldu þegar kemur að forsenduákvæðum um að vextir lækki og að kaupmáttur launa verði tryggður. Atkvæðagreiðslu á meðal aðildarfyrirtækja Samtaka atvinnulífsins um lýkur í dag. Kjarasamningurinn felur í sér sérstaka áherslu á kjarabætur til tekjulágs launafólks þar sem launahækkanir samningsins eru allar í formi krónutöluhækkana á kauptaxta og föst mánaðarlaun fyrir dagvinnu. Launahækkanir til þeirra sem starfa á töxtum nema 90 þúsund krónum á samningstímanum. Birtist í Fréttablaðinu Kjaramál Neytendur Mest lesið Flytur fyrirtækin vegna löggjafar um trans börn Viðskipti erlent Áföstu tapparnir stóðust ekki gæðapróf Neytendur „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Viðskipti innlent Leiguverð heldur áfram að hækka Viðskipti innlent Taylor Swift talin valda verðbólgu í Bretlandi Viðskipti erlent „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Viðskipti innlent Umferðarofsi stofnar vegfarendum í hættu Samstarf Leggja upp laupana í Lundúnum Viðskipti innlent Níu holu golfvöllur á gamalli landnámsjörð Samstarf Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Skúli í Subway reisir glæsihótel við Jökulsárlón Búið að bjóða í Skagann 3X Brutu samkeppnislög með ótímabærri markaðssetningu Harpa vill létta lund veðurbugaðra höfuðborgarbúa Atlanta með 600 manna flugútgerð í Sádí-Arabíu Berglind gengin í eigendahópinn Staðan ekki jafnsvört og sumir vilji meina Bjartmar ráðinn aðstoðarframkvæmdastjóri Íbúar Grafarholts geta tekið til matar síns á ný „Við erum bara að reyna að lifa af“ „Komin upp í þak“ í verðlagningu Nýir eigendur taka við Melabúðinni Festi festi kaup á Lyfju Spá aukinni verðbólgu HS Orka tryggir sér fjörutíu milljarða króna Mikil fjölgun tengifarþega en mun færri ferðast til Íslands Fleiri farþegar en minni sætanýting Mikill áhugi á þrotabúi Skagans 3X Formaður atvinnuveganefndar á hlut í félaginu sem KS keypti Landsbankinn til ráðgjafar vegna sölu Íslandsbanka KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Úr boltanum í tryggingarnar Sjá meira
Framleiðslugeirinn hefur lítið svigrúm til launahækkana og þurfa því mörg fyrirtæki að grípa til mótvægisaðgerða. Geirinn bar mikið af kostnaðinum sem hlaust af síðustu samningum. Launahækkanirnar sem kveðið er á um í nýjum kjarasamningum koma þungt niður á framleiðslufyrirtækjum. Þær geta því kallað á verðhækkanir eða hagræðingaraðgerðir að sögn Guðrúnar Hafsteinsdóttur, formanns stjórnar Samtaka iðnaðarins og markaðsstjóra Kjöríss. „Það er ekkert launungarmál að kjarasamningarnir koma mjög misjafnlega niður á fyrirtækjum og þessar hækkanir lenda þungt á framleiðslugeiranum,“ segir Guðrún í samtali við Markaðinn. ÍSAM, sem á meðal annars Mylluna, Ora, Frón og Kexsmiðjuna, boðaði í síðustu viku hækkun á öllum vöruflokkum verði nýir kjarasamningar samþykktir. Önnur fyrirtæki á borð við Gæðabakstur hafa einnig ákveðið að hækka verð. Guðrún nefnir að framleiðslufyrirtæki hafi borið mikið af þeim kostnaði sem hlaust af gerð síðustu kjarasamninga árið 2015. „Þá héldu fyrirtæki í sér og voru orðin aðþrengd seinni part 2017 og á síðasta ári. Þegar við töluðum um að það væri ekki svigrúm þá vorum við að tala út frá þessum geirum. Launahækkanir geta því miður kallað á hækkun á vöruverði eða hagræðingaraðgerðir, sem við vitum öll hvað þýðir en viljum helst forðast. Við erum því miður búin að sjá á síðustu vikum að mörg fyrirtæki eru að hagræða hjá sér,“ segir Guðrún en bætir við að hún telji að samningarnir séu jákvæðir þegar heildarsamhengið er skoðað. „Þarna eru atriði eins og stytting vinnutíma og fleira sem fyrirtæki geta notað til mótvægis við beinar launahækkanir. Þetta eru flóknir samningar og það er verkefni atvinnurekenda að notfæra sér þá til hins ýtrasta,“ segir Guðrún og bætir við: „Markmið samningsins um lægri vexti munu skila heimilum og fyrirtækjum miklum ávinningi ef það gengur eftir.“ Þá hafi verið gríðarlega mikilvægt að ná fjögurra ára samningi til að skapa frið á vinnumarkaði þannig að fyrirtæki í landinu geti skipulagt fram í tímann. „Við sáum að fasteignasala var botnfrosin, sem og bílasala, og einkaneysla dróst saman. Það héldu allir að sér höndum, bæði einstaklingar og fyrirtæki.“ Þá verður fyrsti stjórnarfundur Samtaka iðnaðarins eftir gerð kjarasamninga haldinn í dag. „Ég geri fastlega ráð fyrir því að þetta muni verða rætt á breiðum grunni á fundinum,“ segir Guðrún. Spurð hvernig félagsmenn samtakanna hafi tekið í kjarasamningana segir hún að margir séu sáttir en eðlilega séu skiptar skoðanir. „Aðalatriðið er að það tókst að semja, samningurinn er til langs tíma, með því er óvissu ýtt til hliðar og hægt að skipuleggja fram í tímann. Fyrirtæki munu bregðast við, hvert á sinn hátt en allar forsendur eru til staðar um að láta markmið samningsins um stöðugleika standa.“ Forysta verkalýðshreyfingarinnar hefur gagnrýnt boðaðar verðhækkanir harðlega. Drífa Snædal, forseti Alþýðusambands Íslands (ASÍ), sagði sambandið íhuga það hvort hvetji ætti félagsmenn til að sniðganga fyrirtæki sem boða verðhækkanir á vörum vegna kjarasamninga. Þá sagði hún að verðlagseftirlit ASÍ yrði eflt til muna eftir kjarasamninga. Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, sagði ljóst að yfirlýsingar um verðhækkanir væru ekki til þess fallnar að vekja bjartsýni um að kjarasamningar héldu þegar kemur að forsenduákvæðum um að vextir lækki og að kaupmáttur launa verði tryggður. Atkvæðagreiðslu á meðal aðildarfyrirtækja Samtaka atvinnulífsins um lýkur í dag. Kjarasamningurinn felur í sér sérstaka áherslu á kjarabætur til tekjulágs launafólks þar sem launahækkanir samningsins eru allar í formi krónutöluhækkana á kauptaxta og föst mánaðarlaun fyrir dagvinnu. Launahækkanir til þeirra sem starfa á töxtum nema 90 þúsund krónum á samningstímanum.
Birtist í Fréttablaðinu Kjaramál Neytendur Mest lesið Flytur fyrirtækin vegna löggjafar um trans börn Viðskipti erlent Áföstu tapparnir stóðust ekki gæðapróf Neytendur „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Viðskipti innlent Leiguverð heldur áfram að hækka Viðskipti innlent Taylor Swift talin valda verðbólgu í Bretlandi Viðskipti erlent „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Viðskipti innlent Umferðarofsi stofnar vegfarendum í hættu Samstarf Leggja upp laupana í Lundúnum Viðskipti innlent Níu holu golfvöllur á gamalli landnámsjörð Samstarf Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Skúli í Subway reisir glæsihótel við Jökulsárlón Búið að bjóða í Skagann 3X Brutu samkeppnislög með ótímabærri markaðssetningu Harpa vill létta lund veðurbugaðra höfuðborgarbúa Atlanta með 600 manna flugútgerð í Sádí-Arabíu Berglind gengin í eigendahópinn Staðan ekki jafnsvört og sumir vilji meina Bjartmar ráðinn aðstoðarframkvæmdastjóri Íbúar Grafarholts geta tekið til matar síns á ný „Við erum bara að reyna að lifa af“ „Komin upp í þak“ í verðlagningu Nýir eigendur taka við Melabúðinni Festi festi kaup á Lyfju Spá aukinni verðbólgu HS Orka tryggir sér fjörutíu milljarða króna Mikil fjölgun tengifarþega en mun færri ferðast til Íslands Fleiri farþegar en minni sætanýting Mikill áhugi á þrotabúi Skagans 3X Formaður atvinnuveganefndar á hlut í félaginu sem KS keypti Landsbankinn til ráðgjafar vegna sölu Íslandsbanka KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Úr boltanum í tryggingarnar Sjá meira