Umhverfisslys í uppsiglingu Róbert Marshall skrifar 10. mars 2021 16:01 Fyrir 100 árum var ég staddur á kaffistofu í Vík Mýrdal. Nokkrir karlar að spjalla um pólitík. Heimamenn og ég. Þetta var sennilega 2006 ef ég á að vera nákvæmur. -Og ætlarðu ekki að styðja okkur í að fá jarðgöng? -Jarðgöng? -Já, í gegnum Reynisfjall. Ég skellihló. -Er það nú ekki svolítið langt gengið? Þeim var alvara. Vegurinn yfir fjallið væri hættulegur að vetri. Ég samþykkti það en sagði að mér finndist þetta samt hljóma eins og einhver vitleysa. Vildu þeir í alvöru fá jarðgöng út úr Reynisfjalli í kyrrlátum enda bæjarins og þjóðveg milli þorpsins og Reynisdranga. Milli fólksins og fjörunnar. Svo rifumst við um þetta eitthvað áfram. Allt í góðu. Ári síðar varð ég aðstoðarmaður samgönguráðherra og fékkst við lítið annað í tvö ár en samgöngur og öll þau fræði sem þeim tengjast. Merkilegur málaflokkur samgöngumálin. Það hafa allir skoðanir á þeim enda snertir fátt líf okkar með jafnbeinum hætti og hvernig við komumst um. Hvar vegur liggur, brú er byggð, jarðgöng boruð, flugvöllur, ferja, höfn, malbik, vetrarþjónusta. Hvað um það. Ég komst að því að Vegagerðin taldi þá skynsamlegast að gera lagfæringu á Gatnabrúninni, svo nefnist hækkunin upp veginn yfir Reynisfjall, þannig að kröpp beygjan yrði fjarlægð og búin til lengri brekka með minni halla. Þetta þótti mér líka skynsamleg lausn. En henni hafði ítrekað verið hafnað af sveitarstjórn heimamanna sem vildu greiðfæran láglendisveg. Það er rétt hjá þeim að lagfæringin á veginum breytir ekki þeirri staðreynd að um fjallveg þarf að fara til og frá bænum. Það sama gildir reyndar um Reykjavík. Akureyri. Ísafjörð. Stykkishólm og Egilsstaði. Og mörg mörg önnur sveitarfélög á landinu. Vegurinn um Reynisfjall liggur í 119 metra hæð. Til samanburðar er Hellisheiðin 374 metrar og Holtavörðuheiði 407. Semsagt töluvert hærri. Oft hef ég ekið um Reynisfjall í vondum veðrum. Það er ekki þægilegt. En þá er reyndar ekki heldur þægilegt að aka milli Víkur og Skóga framhjá Pétursey þar sem verða miklar hviður. Þegar ekki er gott ferðaveður er ekki gott að ferðast. Göng undir Reynisfjall breyta því ekki. Það versta við þessa hugmynd eru þó umtalsverð umhverfisáhrif hennar. Þar sem vegurinn á að liggja er að finna einstæðar jarðminjar og sérlega fjölskrúðugt fuglalíf. Brekkubobbinn, sjaldgæft dýr í íslenskri náttúru (landsnigill), hefur búið um sig í hlíðum Reynisfjalls. Vegurinn er nefnilega teiknaður um Dyrhólaós sem er á náttúruminjaskrá vegna sjávarleirna með sérstæðum lífsskilyrðum. Ósar eru mikilvægir fæðuöflunarstaðir vaðfugla en þar finnast gjarnan leirur sem eru orkuuppspretta fyrir fuglalíf. Nú gerir Vegagerðin ráð fyrir því að hefja framkvæmdir við göngin í lok næsta árs. Það er búið að auglýsa tillögu að matsáætlun framkvæmdarinnar og þar segir að hún kunni að hafa áhrif á búsvæði og fæðuöflunarsvæðum fugla auk óbeinna áhrifa á nærumhverfi. Unnin verður úttekt á fuglalífi og gerð grein fyrir niðurstöðum þeirrar rannsóknar á síðari stigum umhverfismatsferlisins, þ.e. í frummatsskýrslu. Umsagnarfrestur er liðinn. Jóhann Óli Hilmarsson vann skýrslu um fuglalífið við Dyrhólaós árið 2013 og benti sú rannsókn til að vegstæði með bökkum Dyrhólaóss gæti haft varanleg og skaðleg áhrif á fuglalíf við ósinn. „Margir fuglar nota túnin og mýrarnar kringum ósinn til fæðuöflunar og sækja svo á ósinn til hvíldar eða flýja þangað, ef þeir verða fyrir styggð. Í frétt á heimasíðu Fuglaverndar er bent á að skýrslu Jóhanns Óla sé „því miður ekki getið“ í drögum Vegagerðarinnar. Varnargarður verður svo reistur austan Reynisfjalls til að verja nýjan veg fyrir ágangi sjávar. Umferðarstraumi sem fimmfaldaðist á 7 árum fyrir Covid-19 verður þannig stefnt á milli þorpsins og útsýnisins að Reynisdröngum. Mér finnst þetta enn svolítið langt gengið. Það er til mun einfaldari og ódýrari lausn sem felur í sér lagfæringu á Gatnabrúninni og færslu þjóðvegarins norðan við bæinn. Hún er ekki gallalaus umhverfislega séð, fer um mikilvæga sjófuglabyggð undir Víkurhömrum, en hún er engu að síður mun skárri kostur en það mikla og varanlega umhverfisslys sem er í uppsiglingu í Mýrdalshreppi. Höfundur tekur þátt í forvali VG í Suðurkjördæmi 10-12 apríl nk. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Vinstri græn Skoðun: Kosningar 2021 Mýrdalshreppur Suðurkjördæmi Mest lesið Svona hafði háskólinn fé af sjúkum manni á tveimur sólarhringum Ögmundur Jónasson Skoðun Aldursfordómar, síðasta sort Bjarni Þór Sigurðsson Skoðun Upp með olnbogana! Eliza Reid Skoðun Ísland 2035: Gervigreind fyrir betra líf og styttri vinnuviku Sigvaldi Einarsson Skoðun Billjón dollara hringavitleysa? Bjarni Herrera Skoðun Áföll og gamlar tuggur Gunnhildur Sveinsdóttir Skoðun Rænum frá börnum og flestum skítsama Björn Ólafsson Skoðun Að missa sjón þó augun virki Inga María Ólafsdóttir Skoðun Fáum Elon Musk lánaðan í viku Davíð Bergmann Skoðun Lokum.is Alma Hafsteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Áföll og gamlar tuggur Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Billjón dollara hringavitleysa? Bjarni Herrera skrifar Skoðun Svona hafði háskólinn fé af sjúkum manni á tveimur sólarhringum Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Þetta er allt í hausnum á þér! Er þetta eðlilegt? Karen Ösp Friðriksdóttir,Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Aldursfordómar, síðasta sort Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Kjaramál eru annað tungumál Þorsteins Skúla Bryndís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Lyf eru EKKI lausnin við svefnvanda Anna Birna Almarsdóttir skrifar Skoðun Fáum Elon Musk lánaðan í viku Davíð Bergmann skrifar Skoðun Á-stríðan og meðferðin Grétar Halldór Gunnarsson skrifar Skoðun Ingibjörg Gunnarsdóttir – Rektor sem skapar nemendum tækifæri Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Valkostir í varnarmálum Tryggvi Hjaltason skrifar Skoðun Magnús Karl er trúverðugur talsmaður vísinda á Íslandi Hannes Jónsson skrifar Skoðun Rænum frá börnum og flestum skítsama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Með opinn faðminn í 75 ár Guðni Tómasson skrifar Skoðun Kolbrún lætur verkin tala og fær mitt atkvæði Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ísland 2035: Gervigreind fyrir betra líf og styttri vinnuviku Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Lokum.is Alma Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Að komast frá mömmu og pabba Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Draumaskólinn – Skóli fyrir þig, ekki þú fyrir skólann Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Upp með olnbogana! Eliza Reid skrifar Skoðun Að missa sjón þó augun virki Inga María Ólafsdóttir skrifar Skoðun Flosi – sannur fyrirliði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Því miður, atkvæði þitt fannst ekki Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Stigið fram af festu? Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Aðalvandamálið þegar þjónusta á íslensku er ekki í boði! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Óður til Grænlands Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Hetjusögur af óþekktum manni – Ég kýs Þorstein Skúla sem formann VR Sólveig Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Skrifræðismartröð í Hæðargarði Dóra Magnúsdóttir skrifar Skoðun Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Sérhagsmunir Viðskiptablaðsins Högni Elfar Gylfason skrifar Sjá meira
Fyrir 100 árum var ég staddur á kaffistofu í Vík Mýrdal. Nokkrir karlar að spjalla um pólitík. Heimamenn og ég. Þetta var sennilega 2006 ef ég á að vera nákvæmur. -Og ætlarðu ekki að styðja okkur í að fá jarðgöng? -Jarðgöng? -Já, í gegnum Reynisfjall. Ég skellihló. -Er það nú ekki svolítið langt gengið? Þeim var alvara. Vegurinn yfir fjallið væri hættulegur að vetri. Ég samþykkti það en sagði að mér finndist þetta samt hljóma eins og einhver vitleysa. Vildu þeir í alvöru fá jarðgöng út úr Reynisfjalli í kyrrlátum enda bæjarins og þjóðveg milli þorpsins og Reynisdranga. Milli fólksins og fjörunnar. Svo rifumst við um þetta eitthvað áfram. Allt í góðu. Ári síðar varð ég aðstoðarmaður samgönguráðherra og fékkst við lítið annað í tvö ár en samgöngur og öll þau fræði sem þeim tengjast. Merkilegur málaflokkur samgöngumálin. Það hafa allir skoðanir á þeim enda snertir fátt líf okkar með jafnbeinum hætti og hvernig við komumst um. Hvar vegur liggur, brú er byggð, jarðgöng boruð, flugvöllur, ferja, höfn, malbik, vetrarþjónusta. Hvað um það. Ég komst að því að Vegagerðin taldi þá skynsamlegast að gera lagfæringu á Gatnabrúninni, svo nefnist hækkunin upp veginn yfir Reynisfjall, þannig að kröpp beygjan yrði fjarlægð og búin til lengri brekka með minni halla. Þetta þótti mér líka skynsamleg lausn. En henni hafði ítrekað verið hafnað af sveitarstjórn heimamanna sem vildu greiðfæran láglendisveg. Það er rétt hjá þeim að lagfæringin á veginum breytir ekki þeirri staðreynd að um fjallveg þarf að fara til og frá bænum. Það sama gildir reyndar um Reykjavík. Akureyri. Ísafjörð. Stykkishólm og Egilsstaði. Og mörg mörg önnur sveitarfélög á landinu. Vegurinn um Reynisfjall liggur í 119 metra hæð. Til samanburðar er Hellisheiðin 374 metrar og Holtavörðuheiði 407. Semsagt töluvert hærri. Oft hef ég ekið um Reynisfjall í vondum veðrum. Það er ekki þægilegt. En þá er reyndar ekki heldur þægilegt að aka milli Víkur og Skóga framhjá Pétursey þar sem verða miklar hviður. Þegar ekki er gott ferðaveður er ekki gott að ferðast. Göng undir Reynisfjall breyta því ekki. Það versta við þessa hugmynd eru þó umtalsverð umhverfisáhrif hennar. Þar sem vegurinn á að liggja er að finna einstæðar jarðminjar og sérlega fjölskrúðugt fuglalíf. Brekkubobbinn, sjaldgæft dýr í íslenskri náttúru (landsnigill), hefur búið um sig í hlíðum Reynisfjalls. Vegurinn er nefnilega teiknaður um Dyrhólaós sem er á náttúruminjaskrá vegna sjávarleirna með sérstæðum lífsskilyrðum. Ósar eru mikilvægir fæðuöflunarstaðir vaðfugla en þar finnast gjarnan leirur sem eru orkuuppspretta fyrir fuglalíf. Nú gerir Vegagerðin ráð fyrir því að hefja framkvæmdir við göngin í lok næsta árs. Það er búið að auglýsa tillögu að matsáætlun framkvæmdarinnar og þar segir að hún kunni að hafa áhrif á búsvæði og fæðuöflunarsvæðum fugla auk óbeinna áhrifa á nærumhverfi. Unnin verður úttekt á fuglalífi og gerð grein fyrir niðurstöðum þeirrar rannsóknar á síðari stigum umhverfismatsferlisins, þ.e. í frummatsskýrslu. Umsagnarfrestur er liðinn. Jóhann Óli Hilmarsson vann skýrslu um fuglalífið við Dyrhólaós árið 2013 og benti sú rannsókn til að vegstæði með bökkum Dyrhólaóss gæti haft varanleg og skaðleg áhrif á fuglalíf við ósinn. „Margir fuglar nota túnin og mýrarnar kringum ósinn til fæðuöflunar og sækja svo á ósinn til hvíldar eða flýja þangað, ef þeir verða fyrir styggð. Í frétt á heimasíðu Fuglaverndar er bent á að skýrslu Jóhanns Óla sé „því miður ekki getið“ í drögum Vegagerðarinnar. Varnargarður verður svo reistur austan Reynisfjalls til að verja nýjan veg fyrir ágangi sjávar. Umferðarstraumi sem fimmfaldaðist á 7 árum fyrir Covid-19 verður þannig stefnt á milli þorpsins og útsýnisins að Reynisdröngum. Mér finnst þetta enn svolítið langt gengið. Það er til mun einfaldari og ódýrari lausn sem felur í sér lagfæringu á Gatnabrúninni og færslu þjóðvegarins norðan við bæinn. Hún er ekki gallalaus umhverfislega séð, fer um mikilvæga sjófuglabyggð undir Víkurhömrum, en hún er engu að síður mun skárri kostur en það mikla og varanlega umhverfisslys sem er í uppsiglingu í Mýrdalshreppi. Höfundur tekur þátt í forvali VG í Suðurkjördæmi 10-12 apríl nk.
Skoðun Þetta er allt í hausnum á þér! Er þetta eðlilegt? Karen Ösp Friðriksdóttir,Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Aðalvandamálið þegar þjónusta á íslensku er ekki í boði! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hetjusögur af óþekktum manni – Ég kýs Þorstein Skúla sem formann VR Sólveig Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt skrifar