Drögum úr halla ríkissjóðs og styðjum heilbrigðiskerfi og barnafjölskyldur Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar 8. desember 2022 14:01 Fjárlög 2023 hafa meiri þýðingu en oft áður í ljósi verðbólgu og hárra vaxta. Viðreisn telur mikilvægt að þau endurspegli þau verkefni sem mikilvægast er að bregðast við strax. Það hefur mikla þýðingu fyrir fólk í landinu að takast á við verðbólgu og hallarekstur ríkissjóðs. Ríkisfjármálin þurfa að styðja við markmið Seðlabankans um að hemja verðbólgu. Verðbólgan og vaxtahækkanirnar núna þurfa kælingu eigi verðbólgan að hjaðna. Standi Seðlabankinn einn að því verkefni munu vextir halda áfram að hækka, sem leggst þungt á fjölskyldur og atvinnulífið í landinu. Fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarflokkanna gerir lítið til að sporna við verðbólgu eða draga úr þenslu eins og sjá má af hörðum orðum Seðlabankastjóra um fjármálastjórn ríkisstjórnarinnar. Tækifæri í hagræðingu í ríkisrekstri Mikil tækifæri felast í hagræðingu í ríkisrekstri og þau geta þjónað sem verkfæri í glímunni vði verðbólgu. Viðreisn leggur til að ríkisstjórninni verði falið að fara í markvissar hagræðingaraðgerðir til þess að greiða niður skuldir á komandi ári. Stefnt skuli að því að hagræða í ríkisrekstri fyrir 3 milljarða, meðal annars með því að draga til baka fjölgun ráðuneyta og ráðherrastóla frá upphafi kjörtímabilsins. Sá kostnaður var í milljörðum talinn. Strax á næsta ári verði skuldir ríkisins lækkaðar um 20 milljarða. Það er óverjandi að reka eigi ríkissjóð með halla samfleytt í næstum áratug, en samkvæmt áætlun ríkisstjórnarinnar á að reka ríkissjóð með halla út árið 2027. Hér þarf að sýna meira hugrekki. Vaxtagjöld eru nú þriðji stærsti fjárlagaliður ríkisins. Þessi ævintýralegi vaxtakostnaður veikir getuna til að fjárfesta í grunnþjónustu fyrir fólkið í landinu til framtíðar. Því skiptir miklu að koma í veg fyrir að stór hluti útgjalda ríkisins fari í greiðslu vaxtagjalda. Við eigum að hafa metnað til þess að geta fjárfest kröftugt í þjónustu fyrir fólkið í landinu. Það er einfaldega ekki hægt þegar ríkið er alltaf rekið með halla og kostnaður af vaxtagjöldum er einn af stærri útgjaldaliðum ríkisins. Sanngjarnt auðlindagjald Viðreisn vill að þjóðin fái sanngjarna greiðslu fyrir nýtingu á sjávarauðlindinni. Þess vegna leggjum við fram breytingartillögu um að þau verði hækkuð. Viðreisn hefur ítrekað lagt fram tillögur um að veiðigjöld endurspegli markaðsvirði veiðiréttinda. Methagnaður hefur verið í sjávarútvegi en í fyrra nam hann um 65 milljörðum eftir skatta og gjöld. Markaðsvirði veiðiréttinda nú er um 6 milljörðum hærri en núverandi veiðigjöld. Viðreisn leggur til hækkun sem því nemur, um 6 milljarða. Kröftug fjárfesting í heilbrigðiskerfi Einn stærsti vandi heilbrigðiskerfisins er mönnunarvandi. Grundvöllur þess að gera bragarbót þar á, er að bæta kjör og aðstöðu starfsfólks. Það þarf að vera eftirsóknarvert að vinna í heilbrigðiskerfinu og Ísland verður að geta keppt við aðrar þjóðir um starfsfólk. Viðreisn vill bæta kjör kvennastétta í heilbrigðiskerfinu og að 6 milljörðum verði aukalega varið til heilbrigðiskerfisins. Með því getum við betur unnið á alvarlegri stöðu biðlista og minnkað álag á starfsfólk. Við leggjum fram tillögur um markvissar fjárfestingar í heilbrigðiskerfinu, sérstaklega með því að bæta þar hag kvennastétta. Viðbótarframlag til heilbrigðiskerfinu verði 6 milljarðar. Stuðningur við barnafjölskyldur Viðreisn leggur fram tillögur um að styðja við barnafjölskyldur í landinu. Barnafjölskyldurnar finna mjög fyrir verðbólgu og háum vöxtum. Þar er t.d. verið að horfa til þess hversu erfið staðan er hjá mörgum fyrstu kaupendum íbúða, sem keyptu þegar vextir voru sögulega lágir og finna núna harkalega fyrir vaxtahækkunum. Tillögur Viðreisnar eru aðstuðningur við barnafjölskyldur í formi vaxtabóta, húsnæðisbóta og barnabóta verði 7,5 milljarður. Þungt högg vegna áhrifa af verðbólgu og gríðarlega háum vöxtum hérlendis gerir að verkum að hér þarf að bregðast vði. Vextir á Íslandi hafa hækkað margfalt á við nágrannalöndin, sem þó glíma við svipaða verðbólgu. Ástæðan er íslenska krónan. Ekki er hægt að ætlast til að almenningur axli einn þær byrðar sem af gjaldmiðlinum hlýst. Grænir skattar í þágu loftslagsmarkmiða Við viljum nýta græna skatta og hvata til að takast á við loftslagsvandann. Ísland á að vera í fremstu röð í baráttunni gegn loftslagsbreytingum en enn er staðan sú hjá ríkisstjórninni að ágætum markmiðum fylgja hins vegar ekki aðgerðir. Aðgerðir og fjárfestingar þurfa að vera tímasettar, mælanlegar og fjármagnaðar. Öflugasta og skilvirkasta verkfæri stjórnvalda til að ná árangri hér eru hagrænir hvatar á borð við kolefnisgjald sem leggist á alla losun. Viðreisn leggur til að lögð verði á kolefnisgjöld á stóriðju, sem hingað til hefur verið undanþegin slíkum gjöldum þrátt fyrir að vera ein stærsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda á Íslandi. Það mun auka tekjur ríkissjóðs um 13,5 milljarða. Þá leggur Viðreisn til að Íslandsbanki verði seldur að fullu á komandi ári og að aðferðin við sölu verði opin og gegnsæ. Söluandvirði verði varið til að greiða niður skuldir. Fjárlagafrumvarpið vanmetur verðmæti eignarhluta ríkisins um 13 milljarða, sé miðað við eigið fé bankans samkvæmt síðasta uppgjöri. Fjárlög sem þjóna hagsmunum almennings en ekki sérhagsmuna Með þessum markvissu skrefum Viðreisnar getur ríkisstjórnin dregið strax a úr halla ríkissjóðs og lækkað svimandi há vaxtagjöld ríkisins. Með sanngjarnari gjaldtöku í sjávarútvegi og grænum sköttum verða til tekjur sem hafa þýðingu fyrir reksturinn. Samhliða er hægt að fara í kröftugan stuðning við heilbrigðiskerfið og stuðning við þær fjölskyldur og einstaklinga sem hafa tekið á sig þyngstar byrðar í vaxtahækkunum undanfarið. Markmið Viðreisnar er að beita ríkisfjármálunum þannig að niðurstaðan verði samfélag sem við erum stolt af. Viðreisn vill að fjárlögin skili niðurstöðu í þágu almannahagsmuna. Höfundur er þingmaður Viðreisnar og fulltrúi í fjárlaganefnd þingsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Viðreisn Alþingi Fjárlagafrumvarp 2023 Mest lesið „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson Skoðun Krossinn er fallegur Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson Skoðun Ég má það fyrst ég kemst upp með það Eva Hauksdóttir Skoðun „Smækkunar“gler Viðskiptaráðs Erna Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson skrifar Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Krossinn er fallegur skrifar Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Að gráta í rigningunni - og dansa Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Smækkunar“gler Viðskiptaráðs Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ekki henda! Eyjólfur Pálsson skrifar Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir skrifar Skoðun Frigg nemendagrunnur – bylting í íslensku skólastarfi Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar Skoðun Manstu þegar Messenger var ekki til? Aldís Stefánsdóttir skrifar Skoðun „Flestum í Noregi er illa við EES“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óheillaþróun á íslenskum vinnumarkaði Gunnar Sigvaldason,Árni B. Björnsson skrifar Skoðun Að virkja upp í loft Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn, the party of hungry children Ian McDonald skrifar Skoðun Talsmenn tolla gefa engan afslátt Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Samstaða kennara skiptir máli Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fram undan í íslenskum stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Leiðin til að elska mig Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Hamstrar barnið þitt blýanta? Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun Ég má það fyrst ég kemst upp með það Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Ætlar Akureyrarbær að snuða íbúa? Sunna Hlín Jóhannesdóttir,Hilda Jana Gísladóttir skrifar Skoðun Miðaldra á hjúkrunarheimili! Jóhanna Ólafsdóttir skrifar Skoðun Strandveiðar - stórlega styrktur atvinnuvegur Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Sérðu það sem ég sé? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Hver á vindinn? Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Fjárlög 2023 hafa meiri þýðingu en oft áður í ljósi verðbólgu og hárra vaxta. Viðreisn telur mikilvægt að þau endurspegli þau verkefni sem mikilvægast er að bregðast við strax. Það hefur mikla þýðingu fyrir fólk í landinu að takast á við verðbólgu og hallarekstur ríkissjóðs. Ríkisfjármálin þurfa að styðja við markmið Seðlabankans um að hemja verðbólgu. Verðbólgan og vaxtahækkanirnar núna þurfa kælingu eigi verðbólgan að hjaðna. Standi Seðlabankinn einn að því verkefni munu vextir halda áfram að hækka, sem leggst þungt á fjölskyldur og atvinnulífið í landinu. Fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarflokkanna gerir lítið til að sporna við verðbólgu eða draga úr þenslu eins og sjá má af hörðum orðum Seðlabankastjóra um fjármálastjórn ríkisstjórnarinnar. Tækifæri í hagræðingu í ríkisrekstri Mikil tækifæri felast í hagræðingu í ríkisrekstri og þau geta þjónað sem verkfæri í glímunni vði verðbólgu. Viðreisn leggur til að ríkisstjórninni verði falið að fara í markvissar hagræðingaraðgerðir til þess að greiða niður skuldir á komandi ári. Stefnt skuli að því að hagræða í ríkisrekstri fyrir 3 milljarða, meðal annars með því að draga til baka fjölgun ráðuneyta og ráðherrastóla frá upphafi kjörtímabilsins. Sá kostnaður var í milljörðum talinn. Strax á næsta ári verði skuldir ríkisins lækkaðar um 20 milljarða. Það er óverjandi að reka eigi ríkissjóð með halla samfleytt í næstum áratug, en samkvæmt áætlun ríkisstjórnarinnar á að reka ríkissjóð með halla út árið 2027. Hér þarf að sýna meira hugrekki. Vaxtagjöld eru nú þriðji stærsti fjárlagaliður ríkisins. Þessi ævintýralegi vaxtakostnaður veikir getuna til að fjárfesta í grunnþjónustu fyrir fólkið í landinu til framtíðar. Því skiptir miklu að koma í veg fyrir að stór hluti útgjalda ríkisins fari í greiðslu vaxtagjalda. Við eigum að hafa metnað til þess að geta fjárfest kröftugt í þjónustu fyrir fólkið í landinu. Það er einfaldega ekki hægt þegar ríkið er alltaf rekið með halla og kostnaður af vaxtagjöldum er einn af stærri útgjaldaliðum ríkisins. Sanngjarnt auðlindagjald Viðreisn vill að þjóðin fái sanngjarna greiðslu fyrir nýtingu á sjávarauðlindinni. Þess vegna leggjum við fram breytingartillögu um að þau verði hækkuð. Viðreisn hefur ítrekað lagt fram tillögur um að veiðigjöld endurspegli markaðsvirði veiðiréttinda. Methagnaður hefur verið í sjávarútvegi en í fyrra nam hann um 65 milljörðum eftir skatta og gjöld. Markaðsvirði veiðiréttinda nú er um 6 milljörðum hærri en núverandi veiðigjöld. Viðreisn leggur til hækkun sem því nemur, um 6 milljarða. Kröftug fjárfesting í heilbrigðiskerfi Einn stærsti vandi heilbrigðiskerfisins er mönnunarvandi. Grundvöllur þess að gera bragarbót þar á, er að bæta kjör og aðstöðu starfsfólks. Það þarf að vera eftirsóknarvert að vinna í heilbrigðiskerfinu og Ísland verður að geta keppt við aðrar þjóðir um starfsfólk. Viðreisn vill bæta kjör kvennastétta í heilbrigðiskerfinu og að 6 milljörðum verði aukalega varið til heilbrigðiskerfisins. Með því getum við betur unnið á alvarlegri stöðu biðlista og minnkað álag á starfsfólk. Við leggjum fram tillögur um markvissar fjárfestingar í heilbrigðiskerfinu, sérstaklega með því að bæta þar hag kvennastétta. Viðbótarframlag til heilbrigðiskerfinu verði 6 milljarðar. Stuðningur við barnafjölskyldur Viðreisn leggur fram tillögur um að styðja við barnafjölskyldur í landinu. Barnafjölskyldurnar finna mjög fyrir verðbólgu og háum vöxtum. Þar er t.d. verið að horfa til þess hversu erfið staðan er hjá mörgum fyrstu kaupendum íbúða, sem keyptu þegar vextir voru sögulega lágir og finna núna harkalega fyrir vaxtahækkunum. Tillögur Viðreisnar eru aðstuðningur við barnafjölskyldur í formi vaxtabóta, húsnæðisbóta og barnabóta verði 7,5 milljarður. Þungt högg vegna áhrifa af verðbólgu og gríðarlega háum vöxtum hérlendis gerir að verkum að hér þarf að bregðast vði. Vextir á Íslandi hafa hækkað margfalt á við nágrannalöndin, sem þó glíma við svipaða verðbólgu. Ástæðan er íslenska krónan. Ekki er hægt að ætlast til að almenningur axli einn þær byrðar sem af gjaldmiðlinum hlýst. Grænir skattar í þágu loftslagsmarkmiða Við viljum nýta græna skatta og hvata til að takast á við loftslagsvandann. Ísland á að vera í fremstu röð í baráttunni gegn loftslagsbreytingum en enn er staðan sú hjá ríkisstjórninni að ágætum markmiðum fylgja hins vegar ekki aðgerðir. Aðgerðir og fjárfestingar þurfa að vera tímasettar, mælanlegar og fjármagnaðar. Öflugasta og skilvirkasta verkfæri stjórnvalda til að ná árangri hér eru hagrænir hvatar á borð við kolefnisgjald sem leggist á alla losun. Viðreisn leggur til að lögð verði á kolefnisgjöld á stóriðju, sem hingað til hefur verið undanþegin slíkum gjöldum þrátt fyrir að vera ein stærsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda á Íslandi. Það mun auka tekjur ríkissjóðs um 13,5 milljarða. Þá leggur Viðreisn til að Íslandsbanki verði seldur að fullu á komandi ári og að aðferðin við sölu verði opin og gegnsæ. Söluandvirði verði varið til að greiða niður skuldir. Fjárlagafrumvarpið vanmetur verðmæti eignarhluta ríkisins um 13 milljarða, sé miðað við eigið fé bankans samkvæmt síðasta uppgjöri. Fjárlög sem þjóna hagsmunum almennings en ekki sérhagsmuna Með þessum markvissu skrefum Viðreisnar getur ríkisstjórnin dregið strax a úr halla ríkissjóðs og lækkað svimandi há vaxtagjöld ríkisins. Með sanngjarnari gjaldtöku í sjávarútvegi og grænum sköttum verða til tekjur sem hafa þýðingu fyrir reksturinn. Samhliða er hægt að fara í kröftugan stuðning við heilbrigðiskerfið og stuðning við þær fjölskyldur og einstaklinga sem hafa tekið á sig þyngstar byrðar í vaxtahækkunum undanfarið. Markmið Viðreisnar er að beita ríkisfjármálunum þannig að niðurstaðan verði samfélag sem við erum stolt af. Viðreisn vill að fjárlögin skili niðurstöðu í þágu almannahagsmuna. Höfundur er þingmaður Viðreisnar og fulltrúi í fjárlaganefnd þingsins.
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar
Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar
Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar
Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun