Styttist í framandi kynni Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 12. apríl 2015 13:15 Vísindamenn NASA eru sannfærðir um að líf finnist á næstu áratugum. VÍSIR/GETTY Gnægð vatns í sólkerfinu okkar ásamt uppgötvun þúsunda lífvænlegra reikistjarna hefur stóraukið líkur á að framandi líf finnist. Stóru spurningunni verður svarað á næstu áratugum. Dóttir mín mun ekki vaxa og dafna í sama heimi og ég. Rétt eins og hvernig ég óx úr grasi í heimi ólíkum þeim sem foreldrar mínir skutu rótum í mun stelpan mín, vonir hennar og þrár, taka mið af samfélagslegum og vísindalegum veruleika sem verður mér að mestu óskiljanlegur. Sem betur fer. En, ég hugsa um það sem bíður hennar og til mögulegra tíðinda sem ég þarf vonandi ekki að greina frá. Listinn hefur að geyma notalegheit á borð við útbreidd átök í Kasmír milli Indlands og Pakistans, olíuslys á norðurslóðum og misheppnað átak alþjóðasamfélagsins til að stemma stigu við losun gróðurhúsalofttegunda. Þetta eru raunverulegar ógnir, en í grunninn ósennilegar. Fréttamálin mögulegu á hinum listanum eru öllu sennilegri. Bóluefni við ýmsum pestum, örbirgð og hungursneyð þjóðanna á útleið, internetið mun ná til allra heimshorna. Fréttin sem ég þrái að segja stálpaðri dóttur minni verður til þess að hún mun horfa til stjarnanna og sjá alheim þar sem líf er ekki bundið við eina lítilfjörlega reikistjörnu. Alheimurinn hennar verður yfirfullur af lífi.Vísbendingar eru um að Mars hafi eitt sinn verið vot veröld og lífvænlegVÍSIR/GETTYUppruni og upphaf „Ég tel að við munum finna traust merki um líf handan Jarðar á næsta áratug og óyggjandi vísbendingar um líf á næstu 10 til 20 árum,“ sagði Ellen Stofan, yfirvísindamaður NASA, í pallborðsumræðum um framandi líf í vikunni. Stórar yfirlýsingar sem þessar krefjast öflugs rökstuðnings og miðað við uppgötvanir síðustu ára virðist Stofan ekki vera á hálum ís. Við höfum fundið rúmlega 4.000 bergreikistjörnur þar sem loftslag er tiltölulega milt. Á sama tíma höfum við áttað okkur á að vatn er algengt í sólkerfinu, samanlagt magn H2O í neðanjarðarhöfum á tunglum Satúrnusar og Júpíters er margfalt meira en hér á Jörðinni. Fyrir árþúsundum var Mars vot veröld. Sé mið tekið af efnafræðilegum eiginleikum þeirra frumefna sem eru algengust í alheiminum er hæglega hægt að áætla að lífefnafræðilegir neistar lífs eigi sér stað með leysieiginleikum vatns. Framandi efnafræðingur sem þakkar ammóníaki tilvist sína hlýtur að taka undir þetta.Ellen Stofan, yfirmaður vísindarannsókna hjá NASA.VÍSIR/NASAEkki „hvort“ heldur „hvenær“ „Þegar við tölum um líf á Mars eða í öðrum sólkerfum, þá erum við ekki að tala um litla græna menn. Við erum að tala um örverur. Þetta er birtingarmynd lífs sem er erfitt að finna,“ sagði Stofan. Hún bendir á gervitunglsveima nú yfir Mars, glyrnur stjörnusjónauka skima eftir lífi og Curiosity þefar uppi flóknar lífrænar sameindir á rauðu plánetunni. En það þarf meira til. „Á endanum þurfum við senda líffræðinga á vettvang í leit að lífi og steingervingum.“ Þannig rannsakar NASA hvaða áhrif ársdvöl í geimnum hefur á líkamann. Tvíburabræðurnir Scott og Mark Kelly kvöddust 27. mars síðastliðinn. Sá fyrrnefndi verður um borð í alþjóðlegu geimstöðinni í 12 mánuði en saman veita bræðurnir vísindamönnum einstakt tækifæri til að meta áhrif langvarandi þyngdarleysis. NASA skýtur síðan James Webb-geimsjónaukanum risavaxna, arftaka Hubble, á loft árið 2018. Loks fær Curiosity félagsskap árið 2020 þegar nýtt könnunarfar lendir á Mars. „Við vitum hvar við eigum að leita. Við vitum hvernig við eigum að leita,“ sagði Stofan. „Og í flestum tilfellum er tæknin til staðar og við vinnum nú að því að innleiða þessa tækni.“Geimflaug hefur sig til lofts frá Canaveral-höfða í Bandaríkjunum.VÍSIR/GETTYJohn Grunsfeld, leiðangursstjóri vísindarannsókna NASA, tók undir með Stofan: „Þegar kemur að sólkerfinu okkar, hvort sem það er ísilagt tungl eða Mars, þá erum við einni kynslóð frá [þessum uppgötvunum] og það sama á við um reikistjörnu á braut um nálæga stjörnu.“KynslóðaskiptiYfirlitsáhrif er fyrirbæri sem margir geimfarar upplifa þegar þeir berja Jörðina augum og hefur verið skilgreint sem „vitsmunaleg tilfærsla meðvitundar“. Landamæri verða að engu, það er ekkert sem aðgreinir mannfólkið. Ég er sannfærður um að sambærileg áhrif munu eiga sér stað þegar líf loks finnst handan Jarðar. Vísindin virðast vera í startholunum fyrir eitthvað stórkostlegt. Eins og dóttir mín eru þau eins og gormur sem spenntur hefur verið niður, orka sem bíður þess að losna úr læðingi. Vonandi fá þau að teygja sig hátt. Vonandi fæ ég að segja þessa frétt og vonandi hlustar Jónína. Mest lesið Sendur í leyfi Innlent „Þetta mál er lögregluembættinu til ævarandi skammar“ Innlent Sunnudagurinn í Valhöll gæti orðið úrslitastund fyrir Þórdísi Innlent Ólafur vill leiða listann Innlent Biður um meiri pening vegna „fáránlegra“ laga Erlent Aldursforsetinn hvergi af baki dottinn Innlent Ráðist á starfsfólk hótels Innlent Lyfjaávísanir um 20 lækna til rannsóknar hjá landlæknisembættinu Innlent Kjarasamningar opinberra starfsmanna megi ekki raska kjarasátt Innlent „Loksins er lokið lengsta dauðastríði nokkurrar ríkisstjórnar“ Innlent Fleiri fréttir „Einstök sýning“ á getu Bandaríkjanna í loftárásum Mætti á Fox í gær og á í viðræðum um viðtal við Rogan Biður um meiri pening vegna „fáránlegra“ laga Banna Ítölum að finna staðgöngumæður erlendis Hundrað ára Carter búinn að kjósa Eftirspurn eftir jarðefnaeldsneyti gæti náð hámarki á þessum áratug Opinberaði „siguráætlun“ sína á þingi Klófestu leigumorðingja sem dulbjó sig sem gamlan mann Metsekt fyrir að mismuna gyðingum og banna þeim að fljúga Lagði Trump til 10 milljarða króna á þremur mánuðum Halda áfram árásum á Beirút en með gult spjald frá Bandaríkjunum Hugmyndir uppi um „úrvinnslumiðstöðvar“ utan Evrópusambandsins Lauk afplánun fyrir teikningu dóttur sinnar Stofna herfylki skipað mönnum frá Norður-Kóreu Sagður ekki munu ráðast gegn olíu- né kjarnorkuinnviðum Kosningafundur breyttist í undarlegt diskótek Saka yfirvöld í Indlandi um ofbeldi og morð í Kanada Fyrrum Stasímaður dæmdur fyrir fimmtíu ára gamalt morð Taugaeitur til að drepa þúsundir manna skilið eftir á glámbekk Harris situr fyrir svörum hjá Fox News á morgun Hóta frekari aðgerðum eftir umfangsmiklar æfingar Leggur til að beita hernum gegn andstæðingum sínum Leggur upp í leit að lífvænlegum aðstæðum á Evrópu Verðlaunaðir fyrir rannsóknir á áhrifum stofnana á auðlegð þjóða Nota óbreytta Palestínumenn til að leita að sprengjum og gildrum Ekki grunaður um að hafa ætlað að drepa Trump Vilja endurreist æru þeirra sem neituðu að berjast Fjórir létust og sjö særðust alvarlega í árás á ísraelska herstöð „Þriðja banatilræðinu“ gegn Trump afstýrt Gripu eldflaugarþrep á stærð við Hallgrímskirkju með vélarmi Sjá meira
Gnægð vatns í sólkerfinu okkar ásamt uppgötvun þúsunda lífvænlegra reikistjarna hefur stóraukið líkur á að framandi líf finnist. Stóru spurningunni verður svarað á næstu áratugum. Dóttir mín mun ekki vaxa og dafna í sama heimi og ég. Rétt eins og hvernig ég óx úr grasi í heimi ólíkum þeim sem foreldrar mínir skutu rótum í mun stelpan mín, vonir hennar og þrár, taka mið af samfélagslegum og vísindalegum veruleika sem verður mér að mestu óskiljanlegur. Sem betur fer. En, ég hugsa um það sem bíður hennar og til mögulegra tíðinda sem ég þarf vonandi ekki að greina frá. Listinn hefur að geyma notalegheit á borð við útbreidd átök í Kasmír milli Indlands og Pakistans, olíuslys á norðurslóðum og misheppnað átak alþjóðasamfélagsins til að stemma stigu við losun gróðurhúsalofttegunda. Þetta eru raunverulegar ógnir, en í grunninn ósennilegar. Fréttamálin mögulegu á hinum listanum eru öllu sennilegri. Bóluefni við ýmsum pestum, örbirgð og hungursneyð þjóðanna á útleið, internetið mun ná til allra heimshorna. Fréttin sem ég þrái að segja stálpaðri dóttur minni verður til þess að hún mun horfa til stjarnanna og sjá alheim þar sem líf er ekki bundið við eina lítilfjörlega reikistjörnu. Alheimurinn hennar verður yfirfullur af lífi.Vísbendingar eru um að Mars hafi eitt sinn verið vot veröld og lífvænlegVÍSIR/GETTYUppruni og upphaf „Ég tel að við munum finna traust merki um líf handan Jarðar á næsta áratug og óyggjandi vísbendingar um líf á næstu 10 til 20 árum,“ sagði Ellen Stofan, yfirvísindamaður NASA, í pallborðsumræðum um framandi líf í vikunni. Stórar yfirlýsingar sem þessar krefjast öflugs rökstuðnings og miðað við uppgötvanir síðustu ára virðist Stofan ekki vera á hálum ís. Við höfum fundið rúmlega 4.000 bergreikistjörnur þar sem loftslag er tiltölulega milt. Á sama tíma höfum við áttað okkur á að vatn er algengt í sólkerfinu, samanlagt magn H2O í neðanjarðarhöfum á tunglum Satúrnusar og Júpíters er margfalt meira en hér á Jörðinni. Fyrir árþúsundum var Mars vot veröld. Sé mið tekið af efnafræðilegum eiginleikum þeirra frumefna sem eru algengust í alheiminum er hæglega hægt að áætla að lífefnafræðilegir neistar lífs eigi sér stað með leysieiginleikum vatns. Framandi efnafræðingur sem þakkar ammóníaki tilvist sína hlýtur að taka undir þetta.Ellen Stofan, yfirmaður vísindarannsókna hjá NASA.VÍSIR/NASAEkki „hvort“ heldur „hvenær“ „Þegar við tölum um líf á Mars eða í öðrum sólkerfum, þá erum við ekki að tala um litla græna menn. Við erum að tala um örverur. Þetta er birtingarmynd lífs sem er erfitt að finna,“ sagði Stofan. Hún bendir á gervitunglsveima nú yfir Mars, glyrnur stjörnusjónauka skima eftir lífi og Curiosity þefar uppi flóknar lífrænar sameindir á rauðu plánetunni. En það þarf meira til. „Á endanum þurfum við senda líffræðinga á vettvang í leit að lífi og steingervingum.“ Þannig rannsakar NASA hvaða áhrif ársdvöl í geimnum hefur á líkamann. Tvíburabræðurnir Scott og Mark Kelly kvöddust 27. mars síðastliðinn. Sá fyrrnefndi verður um borð í alþjóðlegu geimstöðinni í 12 mánuði en saman veita bræðurnir vísindamönnum einstakt tækifæri til að meta áhrif langvarandi þyngdarleysis. NASA skýtur síðan James Webb-geimsjónaukanum risavaxna, arftaka Hubble, á loft árið 2018. Loks fær Curiosity félagsskap árið 2020 þegar nýtt könnunarfar lendir á Mars. „Við vitum hvar við eigum að leita. Við vitum hvernig við eigum að leita,“ sagði Stofan. „Og í flestum tilfellum er tæknin til staðar og við vinnum nú að því að innleiða þessa tækni.“Geimflaug hefur sig til lofts frá Canaveral-höfða í Bandaríkjunum.VÍSIR/GETTYJohn Grunsfeld, leiðangursstjóri vísindarannsókna NASA, tók undir með Stofan: „Þegar kemur að sólkerfinu okkar, hvort sem það er ísilagt tungl eða Mars, þá erum við einni kynslóð frá [þessum uppgötvunum] og það sama á við um reikistjörnu á braut um nálæga stjörnu.“KynslóðaskiptiYfirlitsáhrif er fyrirbæri sem margir geimfarar upplifa þegar þeir berja Jörðina augum og hefur verið skilgreint sem „vitsmunaleg tilfærsla meðvitundar“. Landamæri verða að engu, það er ekkert sem aðgreinir mannfólkið. Ég er sannfærður um að sambærileg áhrif munu eiga sér stað þegar líf loks finnst handan Jarðar. Vísindin virðast vera í startholunum fyrir eitthvað stórkostlegt. Eins og dóttir mín eru þau eins og gormur sem spenntur hefur verið niður, orka sem bíður þess að losna úr læðingi. Vonandi fá þau að teygja sig hátt. Vonandi fæ ég að segja þessa frétt og vonandi hlustar Jónína.
Mest lesið Sendur í leyfi Innlent „Þetta mál er lögregluembættinu til ævarandi skammar“ Innlent Sunnudagurinn í Valhöll gæti orðið úrslitastund fyrir Þórdísi Innlent Ólafur vill leiða listann Innlent Biður um meiri pening vegna „fáránlegra“ laga Erlent Aldursforsetinn hvergi af baki dottinn Innlent Ráðist á starfsfólk hótels Innlent Lyfjaávísanir um 20 lækna til rannsóknar hjá landlæknisembættinu Innlent Kjarasamningar opinberra starfsmanna megi ekki raska kjarasátt Innlent „Loksins er lokið lengsta dauðastríði nokkurrar ríkisstjórnar“ Innlent Fleiri fréttir „Einstök sýning“ á getu Bandaríkjanna í loftárásum Mætti á Fox í gær og á í viðræðum um viðtal við Rogan Biður um meiri pening vegna „fáránlegra“ laga Banna Ítölum að finna staðgöngumæður erlendis Hundrað ára Carter búinn að kjósa Eftirspurn eftir jarðefnaeldsneyti gæti náð hámarki á þessum áratug Opinberaði „siguráætlun“ sína á þingi Klófestu leigumorðingja sem dulbjó sig sem gamlan mann Metsekt fyrir að mismuna gyðingum og banna þeim að fljúga Lagði Trump til 10 milljarða króna á þremur mánuðum Halda áfram árásum á Beirút en með gult spjald frá Bandaríkjunum Hugmyndir uppi um „úrvinnslumiðstöðvar“ utan Evrópusambandsins Lauk afplánun fyrir teikningu dóttur sinnar Stofna herfylki skipað mönnum frá Norður-Kóreu Sagður ekki munu ráðast gegn olíu- né kjarnorkuinnviðum Kosningafundur breyttist í undarlegt diskótek Saka yfirvöld í Indlandi um ofbeldi og morð í Kanada Fyrrum Stasímaður dæmdur fyrir fimmtíu ára gamalt morð Taugaeitur til að drepa þúsundir manna skilið eftir á glámbekk Harris situr fyrir svörum hjá Fox News á morgun Hóta frekari aðgerðum eftir umfangsmiklar æfingar Leggur til að beita hernum gegn andstæðingum sínum Leggur upp í leit að lífvænlegum aðstæðum á Evrópu Verðlaunaðir fyrir rannsóknir á áhrifum stofnana á auðlegð þjóða Nota óbreytta Palestínumenn til að leita að sprengjum og gildrum Ekki grunaður um að hafa ætlað að drepa Trump Vilja endurreist æru þeirra sem neituðu að berjast Fjórir létust og sjö særðust alvarlega í árás á ísraelska herstöð „Þriðja banatilræðinu“ gegn Trump afstýrt Gripu eldflaugarþrep á stærð við Hallgrímskirkju með vélarmi Sjá meira