Viðamesti rannsóknarleiðangur sögunnar á norðurskautinu hefst í haust Heimir Már Pétursson skrifar 2. júní 2019 20:00 Stærsti rannsóknarleiðangur sögunnar er fram undan á norðurskautinu með þátttöku sautján þjóða og um þrjátíu stofnana víðs vegar um heiminn. Talsmaður verkefnisins segir nauðsynlegt að auka á þekkingu manna á norðurskautinu til að skilja þær miklu breytinga sem þar eigi sér stað vegna loftslagsbreytinganna. Alfred Wegener stofnunin í Þýskalandi hefur yfirumsjón með verkefninu sem kallast MOSAIC en ísbrjóturinn og rannsóknarskipið Pólstjarnan verður flaggskip leiðangursins sem hefst í september á þessu ári og stendur yfir í eitt ár. Prófessor Dr. Markus Rex yfirmaður loftlagsrannsókna hjá Alfred Wegener stofnunni segir að um sex hundruð vísindamenn á fimm ísbrjótum, með aðstoð frá þyrlum og flugvél komi að rannsókninni. „Við viljum skilja betur veðurfarið á norðurheimsskautinu. Norðurheimsskautið er sá hluti heimsins þar sem hlýnunin er mest. Enginn staður á jörðinni hefur hlýnað eins mikið og norðurheimsskautið. En þetta er líka það svæði í heiminum þar sem við skiljum ekki hlýnunina nógu vel til að spá um framtíðina og við viljum breyta því“ segir Rex.Markus Rex, yfirmaður loftslagsrannsókna hjá Alfred Wegener stofnunninni.Stöð2Finna þarf svar við flóknu spurningunum Þetta verður umfangsmesti rannsóknarleiðangur sem nokkru sinni hefur verið farinn á Norðurskautið með aðkomu vísindamanna frá sautján þjóðríkjum. En þýska flaggskipið Pólstjarnan verður föst inni í ísnum og mun fljóta með honum allan næsta vetur. „Auðveldu spurningunum hefur þegar verið svarað og nú snúum við okkur að erfiðu spurningunum. Hvernig er veðurfarið á norðurheimsskautinu á veturna? Hvernig er samspil hafíssins, andrúmsloftsins, vistkerfisins og lífjarðefnafræðinnar. Til að rannsaka þessi ferli þurfum við stór mælingatæki. Við þurfum íssjár, rannsóknarmyndavélar á ísnum, við þurfum þykktarmæla á ísnum við skipið“ segir Rex. Þetta væri eingöngu framkvæmanlegt með fjölþjóðlegri samvinnu þeirra sautján ríkja sem kæmu að leiðangrinum meðal annars frá Þýskalandi og öðrum Evrópuríkjum, Bandaríkjunum, Rússlandi og Kína. Nýjasta og fullkomnasta rannsóknarskip óg ísbrjótur Kínverja, Xue Long, eða Snjódrekinn II verður sjósett eftir um tvo mánuði. Skipið mun meðal annars taka þátt í hinu risavaxna MOSAIC verkefni og það er aldrei að vita nema íslenskir vísindamenn eigi eftir að vinna um borð í þessu skipi.Tækifæri fyrir íslenska vísindamenn Leiðangurinn var vandlega kynntur á Hringborði norðurslóða, Arctic Circle, í Shanghai fyrr í mánuðinum. Lilja Alfreðsdóttir mennta- og vísindamálaráðherra sat ráðstefnuna í Shanghai og segir fróðlegt að hlusta á vísindamenn sem átti sig ekki á hvers vegna loftlagsbreytingarnar gerist hraðar á norðurslóðum en annars staðar. Þess vegna sé MOSAIC leiðangurinn mjög spennandi. „Auðvitað eru þetta stórmerkilegar rannsóknir sem er verið að kynna hérna í dag. Og við eigum að fylgjast mjög vel með og ekki bara fylgjast með heldur taka þátt.“ Heldur þú að íslenskir vísindamenn geti farið um borð í eitthvert af þessum rannsóknarskipum sem er verið að skipuleggja að fari á norðurskautið? „Já það er áhugi á því og þeim stendur það til boða og það er auðvitað mjög ánægjulegt,“ segir Lilja Markus Rex segir Kínverja gegna lykilhlutverki í leiðangrinum með nýja rannsóknarskipinu. „Það mun framkvæma viðbótarrannsóknir sem hluta af leiðangrinum og án Kína myndi vanta stóran hluta af verkefninu“ segir Rex.Núverandi spálíkön ófullnægjandi Markmiðið með leiðangrinum er meðal annars að betrumbæta þau ófullkomnu líkön sem til eru af veðurfari og lífríki norðurskautsins til að spá fyrir um loftslagsbreytingar. Óvissuþættir í núverandi líkönum séu mjög miklir. „Okkur skortir grunnrannsóknir, sérstaklega að vetri til á norðurskautinu. Nú viljum við bæta skilning okkar á þessum ferlum, við viljum setja þau á traustan hátt inn í loftslagslíkönin og það mun gefa okkur miklu betri tækifæri til að spá fyrir um veðurfar á norðurskautinu í framtíðinni,“ segir Markus Rex. Meðal annars verður lögð flugbraut á ísnum svo hægt verði að flytja vistir, búnað og fólk að Pólstjörnunni sem verður föst í ísnum. „Flugbrautin gerir líka rannsóknarflugvélum kleift að lenda til að taka eldsneyti og inna af hendi nákvæmar rannsóknir á norðurheimsskautssvæðinu svo í rauninni verðum við með bensínstöð á norðurpólnum fyrir rannsóknarflugvélarnar,“ segir Markus Rex. Kína Norðurslóðir Umhverfismál Mest lesið „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Innlent N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri Innlent Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla Innlent Tveir í haldi lögreglu vegna meintrar skotárásar Innlent Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Innlent Fannst fyrir botni Birnudals Innlent Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Innlent Göngumaðurinn fannst látinn Innlent Sextán drepnir í loftárás á skóla Erlent Tjaldstæðadólgur hótar að sverta staðinn á netinu Innlent Fleiri fréttir Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Tveir í haldi lögreglu vegna meintrar skotárásar Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Uppgjöf eftir áratugabaráttu við kerfið og meint skotárás í Þykkvabæ Fannst fyrir botni Birnudals Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Fluttu sex á slysadeild eftir harðan árekstur í Breiðholti Umdeild starfsemi hafi ekki áhrif á neysluvatn íbúa Mikil stemning á Goslokahátíð í Vestmannaeyjum Göngumaðurinn fannst látinn „Ótrúlegt hvað er hægt ef maður hefur hugmyndaflugið“ 30 tilvik skráð: „Alltaf einhverjir sem fara út af sporinu“ Nýjar stofnanir hafi aðsetur á landsbyggðinni Maður handtekinn tvisvar í nótt fyrir sama brot Ná að stytta biðlista og kynjaskipta meðferðinni Kristrún segir mál sem skekið hafa Samfylkinguna ekki svarthvít Meira um ofbeldi og hótanir og starfsfólk upplifir óöryggi í vinnunni Glæsilegt gullregn og hlynur í Hveragerði Mikil og þétt umferð í dag Eldsneyti komið aftur í Staðarskála Aukið ofbeldi gegen heilbrigðisstarfsfólki og kosningar í Bretlandi Virðist ekki hafa dregið úr kvikuinnstreymi í Svartsengi Maðurinn fundinn en ekki hægt að segja til um ástand hans Henti barnungum „óþekkum“ sonum sínum í gólfið Ekkert eldsneyti í Staðarskála Ekki spurst til mannsins síðan snemma í gær Fjöldi erlendra meintra gerenda nær tvöfaldaðist á tveimur árum Kristrún fagnaði með Starmer: „Mikill innblástur fyrir okkur“ Sjá meira
Stærsti rannsóknarleiðangur sögunnar er fram undan á norðurskautinu með þátttöku sautján þjóða og um þrjátíu stofnana víðs vegar um heiminn. Talsmaður verkefnisins segir nauðsynlegt að auka á þekkingu manna á norðurskautinu til að skilja þær miklu breytinga sem þar eigi sér stað vegna loftslagsbreytinganna. Alfred Wegener stofnunin í Þýskalandi hefur yfirumsjón með verkefninu sem kallast MOSAIC en ísbrjóturinn og rannsóknarskipið Pólstjarnan verður flaggskip leiðangursins sem hefst í september á þessu ári og stendur yfir í eitt ár. Prófessor Dr. Markus Rex yfirmaður loftlagsrannsókna hjá Alfred Wegener stofnunni segir að um sex hundruð vísindamenn á fimm ísbrjótum, með aðstoð frá þyrlum og flugvél komi að rannsókninni. „Við viljum skilja betur veðurfarið á norðurheimsskautinu. Norðurheimsskautið er sá hluti heimsins þar sem hlýnunin er mest. Enginn staður á jörðinni hefur hlýnað eins mikið og norðurheimsskautið. En þetta er líka það svæði í heiminum þar sem við skiljum ekki hlýnunina nógu vel til að spá um framtíðina og við viljum breyta því“ segir Rex.Markus Rex, yfirmaður loftslagsrannsókna hjá Alfred Wegener stofnunninni.Stöð2Finna þarf svar við flóknu spurningunum Þetta verður umfangsmesti rannsóknarleiðangur sem nokkru sinni hefur verið farinn á Norðurskautið með aðkomu vísindamanna frá sautján þjóðríkjum. En þýska flaggskipið Pólstjarnan verður föst inni í ísnum og mun fljóta með honum allan næsta vetur. „Auðveldu spurningunum hefur þegar verið svarað og nú snúum við okkur að erfiðu spurningunum. Hvernig er veðurfarið á norðurheimsskautinu á veturna? Hvernig er samspil hafíssins, andrúmsloftsins, vistkerfisins og lífjarðefnafræðinnar. Til að rannsaka þessi ferli þurfum við stór mælingatæki. Við þurfum íssjár, rannsóknarmyndavélar á ísnum, við þurfum þykktarmæla á ísnum við skipið“ segir Rex. Þetta væri eingöngu framkvæmanlegt með fjölþjóðlegri samvinnu þeirra sautján ríkja sem kæmu að leiðangrinum meðal annars frá Þýskalandi og öðrum Evrópuríkjum, Bandaríkjunum, Rússlandi og Kína. Nýjasta og fullkomnasta rannsóknarskip óg ísbrjótur Kínverja, Xue Long, eða Snjódrekinn II verður sjósett eftir um tvo mánuði. Skipið mun meðal annars taka þátt í hinu risavaxna MOSAIC verkefni og það er aldrei að vita nema íslenskir vísindamenn eigi eftir að vinna um borð í þessu skipi.Tækifæri fyrir íslenska vísindamenn Leiðangurinn var vandlega kynntur á Hringborði norðurslóða, Arctic Circle, í Shanghai fyrr í mánuðinum. Lilja Alfreðsdóttir mennta- og vísindamálaráðherra sat ráðstefnuna í Shanghai og segir fróðlegt að hlusta á vísindamenn sem átti sig ekki á hvers vegna loftlagsbreytingarnar gerist hraðar á norðurslóðum en annars staðar. Þess vegna sé MOSAIC leiðangurinn mjög spennandi. „Auðvitað eru þetta stórmerkilegar rannsóknir sem er verið að kynna hérna í dag. Og við eigum að fylgjast mjög vel með og ekki bara fylgjast með heldur taka þátt.“ Heldur þú að íslenskir vísindamenn geti farið um borð í eitthvert af þessum rannsóknarskipum sem er verið að skipuleggja að fari á norðurskautið? „Já það er áhugi á því og þeim stendur það til boða og það er auðvitað mjög ánægjulegt,“ segir Lilja Markus Rex segir Kínverja gegna lykilhlutverki í leiðangrinum með nýja rannsóknarskipinu. „Það mun framkvæma viðbótarrannsóknir sem hluta af leiðangrinum og án Kína myndi vanta stóran hluta af verkefninu“ segir Rex.Núverandi spálíkön ófullnægjandi Markmiðið með leiðangrinum er meðal annars að betrumbæta þau ófullkomnu líkön sem til eru af veðurfari og lífríki norðurskautsins til að spá fyrir um loftslagsbreytingar. Óvissuþættir í núverandi líkönum séu mjög miklir. „Okkur skortir grunnrannsóknir, sérstaklega að vetri til á norðurskautinu. Nú viljum við bæta skilning okkar á þessum ferlum, við viljum setja þau á traustan hátt inn í loftslagslíkönin og það mun gefa okkur miklu betri tækifæri til að spá fyrir um veðurfar á norðurskautinu í framtíðinni,“ segir Markus Rex. Meðal annars verður lögð flugbraut á ísnum svo hægt verði að flytja vistir, búnað og fólk að Pólstjörnunni sem verður föst í ísnum. „Flugbrautin gerir líka rannsóknarflugvélum kleift að lenda til að taka eldsneyti og inna af hendi nákvæmar rannsóknir á norðurheimsskautssvæðinu svo í rauninni verðum við með bensínstöð á norðurpólnum fyrir rannsóknarflugvélarnar,“ segir Markus Rex.
Kína Norðurslóðir Umhverfismál Mest lesið „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Innlent N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri Innlent Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla Innlent Tveir í haldi lögreglu vegna meintrar skotárásar Innlent Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Innlent Fannst fyrir botni Birnudals Innlent Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Innlent Göngumaðurinn fannst látinn Innlent Sextán drepnir í loftárás á skóla Erlent Tjaldstæðadólgur hótar að sverta staðinn á netinu Innlent Fleiri fréttir Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Tveir í haldi lögreglu vegna meintrar skotárásar Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Uppgjöf eftir áratugabaráttu við kerfið og meint skotárás í Þykkvabæ Fannst fyrir botni Birnudals Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Fluttu sex á slysadeild eftir harðan árekstur í Breiðholti Umdeild starfsemi hafi ekki áhrif á neysluvatn íbúa Mikil stemning á Goslokahátíð í Vestmannaeyjum Göngumaðurinn fannst látinn „Ótrúlegt hvað er hægt ef maður hefur hugmyndaflugið“ 30 tilvik skráð: „Alltaf einhverjir sem fara út af sporinu“ Nýjar stofnanir hafi aðsetur á landsbyggðinni Maður handtekinn tvisvar í nótt fyrir sama brot Ná að stytta biðlista og kynjaskipta meðferðinni Kristrún segir mál sem skekið hafa Samfylkinguna ekki svarthvít Meira um ofbeldi og hótanir og starfsfólk upplifir óöryggi í vinnunni Glæsilegt gullregn og hlynur í Hveragerði Mikil og þétt umferð í dag Eldsneyti komið aftur í Staðarskála Aukið ofbeldi gegen heilbrigðisstarfsfólki og kosningar í Bretlandi Virðist ekki hafa dregið úr kvikuinnstreymi í Svartsengi Maðurinn fundinn en ekki hægt að segja til um ástand hans Henti barnungum „óþekkum“ sonum sínum í gólfið Ekkert eldsneyti í Staðarskála Ekki spurst til mannsins síðan snemma í gær Fjöldi erlendra meintra gerenda nær tvöfaldaðist á tveimur árum Kristrún fagnaði með Starmer: „Mikill innblástur fyrir okkur“ Sjá meira