Í fréttum Stöðvar 2 var heilsað upp á félaga úr Þristavinafélaginu sem sátu í Perlunni í morgun með útsýni yfir Reykjavíkurflugvöll og módel af gripnum sem allt snýst um, þristinn Pál Sveinsson.
„Það stendur mikið til. Vélin varð áttatíu ára í gær, 1. október. Þá voru áttatíu ár síðan hún kom út úr verksmiðjunni á Long Beach í Kaliforníu,“ segir Tómas Dagur Helgason, formaður Þristavinafélagsins.
Þetta eintak fór beint til bandaríska hersins á Íslandi en komst í eigu Flugfélags Íslands eftir stríð sem Gljáfaxi TF-ISH árið 1946. Herútgáfan var kölluð C-47 eða Douglas Dakota. Borgaralega útgáfan fékk heitið Douglas DC-3.
„Þessi einstaka vél er fyrsti þristurinn og fyrsta svona stóra vélin sem Íslendingar eignast,“ segir Tómas Dagur og vekur athygli á því að hún hefur alla tíð verið staðsett á Íslandi, fyrst hjá hernum en síðan hjá íslenskum aðilum.
Arngrímur Jóhannsson, stofnandi Flugfélagsins Atlanta, minnist þess að hún var fyrsta vélin sem hann flaug sem atvinnuflugmaður.
„Já, 1966. Þá var ég ráðinn til Flugfélagsins og þá flaug ég þessari,“ segir Arngrímur og bætir við að Flugfélagið hafi þá átt þrjá þrista; Gljáfaxa TF-ISH, Gunnfaxa TF-ISB og Glófaxa TF-ISA.
„Þó að þær væru eins flugvélar þá voru þær allar með sinn karakter, mismunandi eiginleika, og þessi var sú besta,“ segir Arngrímur.
Flugnördar viðurkenna að hjartað slær örar þegar minnst er á hana.
„Flugvélin öll er þess eðlis. Það er eiginlega vonlaust að lýsa þessu fyrir fólki sem ekki skilur þetta. En þetta er.. ég ætla að leyfa mér að nota orðið „unique“ flugvél í flotanum,“ segir Tómas Dagur.
Hún er varðveitt á Flugsafni Íslands á Akureyri og þar hefst afmælisdagskrá næstkomandi laugardag klukkan 14.
„Það verða þar nokkur erindi. Bæði farið yfir sögu þessarar flugvélar og sögu hennar í landgræðslunni. Og yfir sögu þristsins í flugsögu Íslendinga.“
Hún hefur ekkert flogið í fjögur ár, flaug síðast árið 2019. Þá kom covid en draumurinn er að gera hana flughæfa á ný, helst fyrir næsta sumar. Til þess segir Tómas að vanti 14 til 16 milljónir króna.
„Icelandair hefur verið okkar aðalstyrktaraðili og við erum að leita þangað. En við þurfum væntanlega einhverja fleiri aðila líka til þess að styrkja okkur. Og væri bara frábært ef einhverjir sæju sér fært að leggja okkur lið.“
Eftir að farþegaflugi lauk var hún gefin til landgræðsluflugs sem hún sinnti í þrjá áratugi sem TF-NPK.
„Það má eiginlega segja - við höfum nú gjarnan sagt það – nú er verið að tala um kolefnisjöfnuð og annað slíkt. Ef einhver flugvél hefur kolefnisjafnað sig, þá er það þessi flugvél,“ segir formaður Þristavinafélagsins.
Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
