Ævin­týrið á Spáni breyttist í mar­tröð

Fjölmargir fylgjendur matarbloggarans Maríu fylgdust með henni taka stökkið þegar hún keypti sér húsið Spáni. María, sem er þaulvöl framkvæmdum, sagði frá því í viðtali á Vísi í sumar að það hefði verið skrifað í skýin að hún keypti hús Gloriu frænku sinnar, þegar það var sett á sölu. Húsið þarfnaðist mikilla framkvæmda sem þó gengu ekki líkt og María hafði séð fyrir sér í upphafi. 

„Það hrundi á mig sex kílóa hamar af fullum krafti í upphafi framkvæmda og síðar meir átti eftir að skríða snákur út úr veggnum. Svo ég tali ekki um rotturnar og termítana sem eru erfið plága hér um slóðir,” segir María, sem var við það að bugast eftir þrotlausa vinnu og litla sem enga aðstoð.

María segist hafa haldið að auðvelt yrði að fá vinnuafl úti en það hafi ekki reynst raunin. Í ljósi atvinnuleysis hefði hún haldið að slegist yrði um verkið.

„Einnig hélt ég að þar sem ég er ættuð frá þorpinu og fjölskyldan mín hér í virðingum höfð, að þá myndu iðnaðarmenn sem eru búsettir í þorpinu vilja taka að sér verkið og gera það vel. Svona til að viðhalda góðu orðspori og af virðingu við fjölskyldu mína. Í þessu litla þorpi er nefnilega orðspor, heiður, frændsemi og virðing í hávegum höfð.”

Staðreyndin sé hinsvegar sú að mikill skortur sé á iðnaðarmönnum og allt að þriggja ára bið eftir slíku vinnuafli.

Þrjár vikur urðu að mörgum mánuðum

María segir undanfarna mánuði á Spáni hafa verið lærdómsríka, erfiða, skemmtilega og á köflum afar undarlega.

„Það er ansi margt búið að eiga sér stað á þessum tíma og ég upplifi veruna okkar hér meira eins og heilt ár fremur en fjóra mánuði.“

María tók yngstu börnin sín tvö með sér en hinn helmingur fjölskyldunnar hefur dvalið heima á Íslandi. Eiginmaðurinn hefur þó komið tvisvar í stutt stopp.

„Í upphafi var aldrei planið að vera svona lengi og ég viðurkenni að það hefur alveg tekið á. Ég ætlaði bara að skreppa hingað í þrjár vikur með krakkana, klára kaupin og finna iðnaðarmenn í verkið. Stefnan var svo að snúa til baka þegar allt væri klárt. Eftir á að hyggja var það einföld hugsun.“

Sjálf hafa hjónin talsverða reynslu af framkvæmdum en vildu að þessu sinni kaupa menn í verkið.

„Ef það hefði nú verið svo einfalt,“ segir María.

„Hús hér á Spáni eru byggð á allt annan hátt en við þekkjum heima á Íslandi. Hér er aðallega notast við múrsteina, burðarsúlur, gifs og múr. Fyrir okkur leit þetta svo einfalt út, svolítið eins og að legókubba, og ætti nú ekki að taka langan tíma, né kosta neitt það mikinn pening. Vinnuafl hér er margfalt ódýrara en þekkist hjá iðnaðarmönnum heima og efniskostnaður einnig. Eflaust hefði þetta verið svona einfalt ef það hefðu fundist iðnaðarmenn í verkið, en það kom mér virkilega á óvart hversu erfitt það hefur verið, ég er ekki enn komin með menn í vinnu.“

Upplifði sig eins og lítið barn

Þegar María áttaði sig á stöðunni ákvað hún að hefjast handa við verkið sjálf. Í byrjun þótti henni það lítið tiltökumál og reif niður veggi og loft, tók niður hurðar og fleira. Þegar líða fór á verkið og enn fundust engir iðnaðarmenn hætti henni að lítast á blikuna.

Hún varð fljótt vör við að hún væri ekki tekin alvarlega, verandi kvenkyns í fyrsta lagi og talandi með erlendum hreim í öðru lagi.

„Á þessu svæði er feðraveldið ennþá mjög ríkjandi. Konan er heima að elda og sjá um börnin, meðan karlinn vinnur úti fyrir tekjum. Það er svo sannalega ekki hlutverk kvenna hér að standa í framkvæmdum, og ég heyrði konurnar á torginu oft segjast láta karlana alveg um karlmannsverkin. Sem betur fer er yngri kynslóðin aðeins að afmá smátt og smátt þessa línu sem skilur á milli þessa kynjahlutverka.“

Þá sé þjónustulund sama og engin á því svæði sem María dvelur á á Spáni. Skrifræðið sé eins og frumskógur, stofnanir tali ekki saman og kaupferlið sjálft hafi verið mjög erfitt.

„Það má segja að ég hafi upplifað mig svolítið eins og lítið barn sem þurfti að læra að ganga í þessum stóra heimi og að ég hafi dottið ansi oft á rassinn þar til ég lærði að standa í lappirnar, í þessari miljóna íbúa þjóð. Ég held að við áttum okkur oft ekki á því heima á Íslandi hversu gott við höfum það. Þar er allt mun einfaldara í sniðum og aðgengilegra og gerist allt á methraða, skiljanlega, þar sem við erum svo fá og flækjustigið minna.“

Elskuðu húsið þrátt fyrir ómögulegar aðstæður

Þegar ljóst var að dvölin myndi ílengjast ákvað María að flytja út frá frænku sinni þar sem hún hafði dvalið með börnin, og flytjast inn á efri hæð hússins sem hún var að gera upp.

„Ég átti ekki svo mikið sem eina teskeið, hvað þá meira. Búin að rífa allt niður eins og eldhús og nú voru góð ráð dýr. En á hörkunni, með lausnir, þrautseigju og þrjósku í farteskinu, tókst mér að gera íbúð á efri hæðinni. Íbúðin var án eldhúsvasks með eina hellu og örbylgjuofn, engin kynding og dýnur á gólfinu þar sem við sofum. Við vorum hitavatnslaus í þrjár vikur með hrynjandi flísar af baðveggjunum, og einn rafmagnsofn sem við færðum á milli herbergja í ísköldu húsinu.“

En eins slæmt og þetta hljómar, þá er það ótrúlega við þetta allt, að við erum að elska þetta.

Niðurlægjandi upplifun

Eftir að heita vatnið komst á segir María að henni og börnunum hafi strax liðið vel í aðstæðum sem hafi verið ævintýri líkastar. Þetta sé svolítið eins og að vera í langri útilegu þar sem þau tengjast hvort öðru á nýjan máta. Börnin hafa þroskast, lært að bjarga sér og meta litlu hlutina í lífinu.

„Það er óhætt að segja að mér fannst í byrjun eins og það mætti mér ekkert nema mótlæti skilningsleysi , bjargarleysi og vantrú. Mér leið eins og að óheppnin elti mig hvað eftir annað. Eftir mánuð í framkvæmdum lenti ég í vinnuslysi, fékk fimm kílóa högghamar í andlitið af fullum krafti, var flutt með sjúkrabíl á spítala þar sem þetta leit verr út en sýndist. Þurfti bara nokkur spor í hökuna og auk þess sem ég var með brákað viðbein og laskað egó.“

Það stökk snákur úr vegg sem var verið að fella, það kom rotta hingað inn, og það versta var að allt var morandi í termítum, plága sem getur verið erfitt að eiga við og í allra verstu tilfellum skemmt burð húsa.

María segir upplifunina hafa verið niðurlægjandi og henni hafi liðið líkt og hún væri orðið aðhlátursefni í litla þorpinu sínu sem var henni svo kært. En hægt og rólega fóru hlutirnir að þróast á betri veg.

„Ég lærði betur inn á kerfið, kom mér betur inn í menninguna og samfélagið, og byggði upp í kringum mig upp stærra tengslanet.Þrátt fyrir allt sem hafði gengið á elskuðu börnin að vera hérna, í sólinni og frelsinu sem fylgir þorpinu. Hér leika krakkar frjáls út á götu eins og heima, en hér er nánast ekkert um glæpi og engin bílaumferð.“

Úr varð að María ákvað að setja framkvæmdirnar á ís í óákveðinn tíma, til að slaka á og njóta með börnunum, kynnast þorpinu og menningunni.

„Krakkarnir byrjuðu í skólanum hérna í þorpinu af miklum kjarki, nánast mállaus og þekktu fáa. Eftir spænska skóladaginn tók íslenska heimanámið við. Smátt og smátt aðlöguðumst við þorpinu meira og meira og fannst við falla betur inn, og mér hætti að líða eins og aðhlátursefni hérna. Börnin hafa eignast fullt af nýjum vinum, og eru hratt að læra tungumálið.“

Áherslurnar aðrar en á Íslandi

Með tímanum segist María hafa farið að elska rólegheitin og hægaganginn sem hún þoldi ekki í byrjun. Henni varð ljóst að úti væru áherslurnar allt aðrar en heima á Íslandi.

„Hér snýst lífið meira um að njóta, lifa, borða og eiga tíma með fjölskyldunni, og bara vera til í núinu. Eitthvað sem mér finnst við hafa misst sjónar á heima á Íslandi, þar sem hraðinn er svo mikill og markmiðið oft að vinna sem mest, til að þéna sem mest til að eignast sem mest.“

Mér finnst þessi þróun orðin svo skaðleg og lætur okkur missa sjónar á því sem virkilega skiptir máli, og mér finnst allt of mörgum líða orðið illa og glíma við vanmáttarkennd, þunglyndi og kvíða heima.

„Það þurfa helst allir að vera í flottu jobbi, fara í ræktina, vera virkur félagslega, eiga fullkomið heimilli, fullkomin börn sem ganga í dýrum merkjafötum og stunda tíu íþróttir í einu fyrir utan skóla og heimanám. Líta vel út, borða hollt og vera fullkomið foreldri.“

Þrátt fyrir að hlutirnir hafi oft verið erfiðir þá segist María þakklát fyrir reynsluna. Hún mælir heilshugar með því að fólk víkki sjóndeildarhringinn sinn og prófi nýja hluti, stígi út fyrir þægindarammann og taki áhættu sem þessar ef það hefur tök og efni á.

Ég er svo þakklát fyrir að hafa náð að kynnast litla þorpinu mínu fallega, og hafa fengið að kynna það fyrir börnunum mínum tveimur, með öllum sínum göllum og kostum.