Dauðir fiskar hrannast upp og kerfið gerir ekkert Vésteinn Örn Pétursson skrifar 23. júní 2024 20:00 Sums staðar í farvegi Grenlæks liggja dauðir fiskar sem urðu þurrkinum að bráð hreinlega í bunkum. Hafrannsóknarstofnun Grenlækur í Landbroti hefur staðið á þurru á ellefu kílómetra kafla síðan í vor og meirihluti hrygningarfiska er dauður. Sonur landeigenda segir stöðuna grafalvarlega. Grenlækur er í Landbroti í Vestur-Skaftafellssýslu, rétt vestan Kirkjubæjarklausturs, og hefur um árabil verið eitt fengsælasta sjóbirtingssvæði landsins. Eins og myndirnar í fréttinni hér að neðan bera með sér stendur lækurinn á þurru á stórum kafla. Ástæðuna segir sonur landeiganda vera garða sem Vegagerðin og Landgræðslan reistu til að vernda þjóðveginn og mosa í Eldhrauni. Garðarnir, sem reistir voru 1992 og árin á eftir, hefti rennsli vatns úr árkvíslum sem renni í hraunið. „Þetta er ástand sem er búið að vera síðan í vor. Meiri hlutinn af hrygningarfisknum er dauður í læknum og ástandið er bara grafalvarlegt. Við erum mjög hrædd um að þessi fiskstofn, þessi sjóbirtingsstofn í Grenlæk, muni deyja út ef ekkert verður að gert,“ segir Leifur Bjarki Erlendsson. Hann er sonur hjónanna Þórunnar Júlíusdóttur og Erlendar Björnssonar í Seglbúðum, en þau eru meðal landeigenda við Grenlæk. Lækurinn hefur áður staðið á þurru, og gerði það síðast árið 2016. Leifur segir þurrkinn þó aldrei hafa varað jafn langt inn í sumarið, og að hver dagur skipti máli. „Nú er fiskurinn farinn að ganga aftur upp í ána, og augljóslega getur hann ekki gengið upp í þurra á,“ segir Leifur. Fjárhagslegt tjón ekki í forgrunni Auk áhrifa á náttúru og lífríkið myndi útdauði fiskstofnsins valda landeigendum og veiðiréttarhöfum töluverðu fjárhagslegu tjóni. Það sé þó ekki aðalatriði málsins. „Til skamms tíma skiptir auðvitað máli fyrir búsetu á svæðinu að bændur og landeigendur geti nýtt þessi hlunnindi. En það er miklu mikilvægara, til lengri tíma litið, að halda við lífríkinu, hvernig sem þessi hlunnindi verða svo nýtt í framtíðinni.“ Leifur Bjarki Erlendsson er sonur landeigenda við Grenlæk. Hann segir stöðuna í læknum grafalvarlega, og að stjórnvöld beri ábyrgð á því að bregðast við.Vísir/Rúnar Augljós lausn sé við vandanum. „Hún felst í því að fjarlægja garða sem hafa verið settir við Skaftá, sem hindra náttúrulegt rennsli Skaftár út á Eldhraunið, og hleypa svo vatninu undir Þjóðveg 1.“ Hvert hafið þið leitað? „Þetta er orðið örugglega 30 ára baráttumál landeigenda og veiðiréttarhafa við stjórnsýsluna. Við erum búin að leita til allra ráðherra síðustu 20, 30 ára. Það hefur lítið verið gert,“ segir Leifur. Grenlækur er skraufþurr á ellefu kílómetra kafla. Embættismenn vísi hver á annan Landeigendur hafi verið í sambandi við þrjú ráðuneyti sem málið heyri undir. „Og það er sama sagan eins og hefur alltaf verið síðustu 20, 30 ár: Þetta fer á milli ráðuneyta, embættismenn benda hver á annan, enginn sem tekur ábyrgð, það eru minnisblöð, það eru nefndir og það gerist ekki neitt.“ Landeigendur gefist ekki upp, en séu orðnir langþreyttir á stöðunni. „Nú er stofninn að deyja út, það er á ábyrgð stjórnvalda að gera eitthvað í því, og það er tiltölulega augljós lausn.“ Stangveiði Skaftárhreppur Vegagerð Umhverfismál Dýr Mest lesið Geir Örn lést á Stuðlum Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hafnað vegna of margra lækna og miðaldra karla Innlent Skoða hvort lög hafi verið brotin við rannsókn lögreglu Innlent Sonurinn áður stungið föður sinn í bakið Innlent Rósa Björk snýr aftur og Katrín á lista VG Innlent Loka hjúkrunarheimilinu Roðasölum: „Ég er miður mín að lesa þetta“ Innlent Ákærður fyrir ítrekuð brot gegn nákomnu stúlkubarni Innlent Ógnarstór loftsteinaárekstur eins og áburður fyrir líf á jörðinni Erlent Valdníðsla og hneyksli Innlent Fleiri fréttir Ásókn karla á lista Samfylkingarinnar geti reynst flokknum erfið Með í maganum og stígur út fyrir þægindarammann Fleiri vilja sjá Þórdísi eða Guðlaug leiða í stað Bjarna Augljóslega veikir einstaklingar verði veikari í fangelsi Aldrei fleiri manndráp á einu ári: „Þetta er uggvænleg þróun“ Ákærður fyrir ítrekuð brot gegn nákomnu stúlkubarni Tæplega þrjátíu börn í virku eftirliti Valdníðsla og hneyksli Kunnugleg andlit á lista Framsóknar í Norðvesturkjördæmi Metfjöldi manndrápsmála, æsispennandi kosningar og tónlist í beinni Rósa Björk snýr aftur og Katrín á lista VG Gerir engar kröfur um ráðherrastól Gerði ekki kröfu um oddvitasæti og fær annað sætið Hafnað vegna of margra lækna og miðaldra karla Dæmdur fyrir hatursorðræðu gegn Samtökunum '78 Dagur mun ekki skipa oddvitasæti í Reykjavík Ragna fær annað sætið í Reykjavík suður Viðgerðin á flugvél Gæslunnar kostaði 350 milljónir króna Þrúgandi þögn fyrir stóru ákvörðun Kristrúnar „Hættan af þessum mönnum var þekkt” Kynferðisofbeldi gegn börnum með notkun gervigreindar Fleiri dæmi um alvarlega árás á móður sína Gagnlegt að sjá hvernig Sjálfstæðisflokkurinn umgengst völd Páll leitar til ríkissaksóknara Beiðni um leyfi til hvalveiða liggur þegar fyrir Skoðaði hvað fólk gerði á Facebook án samþykkis Umsókn frá Kristjáni á borði Jóns og Bjarna Árásarmaðurinn á Dubliner fær ekki áheyrn í Hæstarétti Geir Örn lést á Stuðlum Loka Fjölskyldulandi í næstu viku Sjá meira
Grenlækur er í Landbroti í Vestur-Skaftafellssýslu, rétt vestan Kirkjubæjarklausturs, og hefur um árabil verið eitt fengsælasta sjóbirtingssvæði landsins. Eins og myndirnar í fréttinni hér að neðan bera með sér stendur lækurinn á þurru á stórum kafla. Ástæðuna segir sonur landeiganda vera garða sem Vegagerðin og Landgræðslan reistu til að vernda þjóðveginn og mosa í Eldhrauni. Garðarnir, sem reistir voru 1992 og árin á eftir, hefti rennsli vatns úr árkvíslum sem renni í hraunið. „Þetta er ástand sem er búið að vera síðan í vor. Meiri hlutinn af hrygningarfisknum er dauður í læknum og ástandið er bara grafalvarlegt. Við erum mjög hrædd um að þessi fiskstofn, þessi sjóbirtingsstofn í Grenlæk, muni deyja út ef ekkert verður að gert,“ segir Leifur Bjarki Erlendsson. Hann er sonur hjónanna Þórunnar Júlíusdóttur og Erlendar Björnssonar í Seglbúðum, en þau eru meðal landeigenda við Grenlæk. Lækurinn hefur áður staðið á þurru, og gerði það síðast árið 2016. Leifur segir þurrkinn þó aldrei hafa varað jafn langt inn í sumarið, og að hver dagur skipti máli. „Nú er fiskurinn farinn að ganga aftur upp í ána, og augljóslega getur hann ekki gengið upp í þurra á,“ segir Leifur. Fjárhagslegt tjón ekki í forgrunni Auk áhrifa á náttúru og lífríkið myndi útdauði fiskstofnsins valda landeigendum og veiðiréttarhöfum töluverðu fjárhagslegu tjóni. Það sé þó ekki aðalatriði málsins. „Til skamms tíma skiptir auðvitað máli fyrir búsetu á svæðinu að bændur og landeigendur geti nýtt þessi hlunnindi. En það er miklu mikilvægara, til lengri tíma litið, að halda við lífríkinu, hvernig sem þessi hlunnindi verða svo nýtt í framtíðinni.“ Leifur Bjarki Erlendsson er sonur landeigenda við Grenlæk. Hann segir stöðuna í læknum grafalvarlega, og að stjórnvöld beri ábyrgð á því að bregðast við.Vísir/Rúnar Augljós lausn sé við vandanum. „Hún felst í því að fjarlægja garða sem hafa verið settir við Skaftá, sem hindra náttúrulegt rennsli Skaftár út á Eldhraunið, og hleypa svo vatninu undir Þjóðveg 1.“ Hvert hafið þið leitað? „Þetta er orðið örugglega 30 ára baráttumál landeigenda og veiðiréttarhafa við stjórnsýsluna. Við erum búin að leita til allra ráðherra síðustu 20, 30 ára. Það hefur lítið verið gert,“ segir Leifur. Grenlækur er skraufþurr á ellefu kílómetra kafla. Embættismenn vísi hver á annan Landeigendur hafi verið í sambandi við þrjú ráðuneyti sem málið heyri undir. „Og það er sama sagan eins og hefur alltaf verið síðustu 20, 30 ár: Þetta fer á milli ráðuneyta, embættismenn benda hver á annan, enginn sem tekur ábyrgð, það eru minnisblöð, það eru nefndir og það gerist ekki neitt.“ Landeigendur gefist ekki upp, en séu orðnir langþreyttir á stöðunni. „Nú er stofninn að deyja út, það er á ábyrgð stjórnvalda að gera eitthvað í því, og það er tiltölulega augljós lausn.“
Stangveiði Skaftárhreppur Vegagerð Umhverfismál Dýr Mest lesið Geir Örn lést á Stuðlum Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hafnað vegna of margra lækna og miðaldra karla Innlent Skoða hvort lög hafi verið brotin við rannsókn lögreglu Innlent Sonurinn áður stungið föður sinn í bakið Innlent Rósa Björk snýr aftur og Katrín á lista VG Innlent Loka hjúkrunarheimilinu Roðasölum: „Ég er miður mín að lesa þetta“ Innlent Ákærður fyrir ítrekuð brot gegn nákomnu stúlkubarni Innlent Ógnarstór loftsteinaárekstur eins og áburður fyrir líf á jörðinni Erlent Valdníðsla og hneyksli Innlent Fleiri fréttir Ásókn karla á lista Samfylkingarinnar geti reynst flokknum erfið Með í maganum og stígur út fyrir þægindarammann Fleiri vilja sjá Þórdísi eða Guðlaug leiða í stað Bjarna Augljóslega veikir einstaklingar verði veikari í fangelsi Aldrei fleiri manndráp á einu ári: „Þetta er uggvænleg þróun“ Ákærður fyrir ítrekuð brot gegn nákomnu stúlkubarni Tæplega þrjátíu börn í virku eftirliti Valdníðsla og hneyksli Kunnugleg andlit á lista Framsóknar í Norðvesturkjördæmi Metfjöldi manndrápsmála, æsispennandi kosningar og tónlist í beinni Rósa Björk snýr aftur og Katrín á lista VG Gerir engar kröfur um ráðherrastól Gerði ekki kröfu um oddvitasæti og fær annað sætið Hafnað vegna of margra lækna og miðaldra karla Dæmdur fyrir hatursorðræðu gegn Samtökunum '78 Dagur mun ekki skipa oddvitasæti í Reykjavík Ragna fær annað sætið í Reykjavík suður Viðgerðin á flugvél Gæslunnar kostaði 350 milljónir króna Þrúgandi þögn fyrir stóru ákvörðun Kristrúnar „Hættan af þessum mönnum var þekkt” Kynferðisofbeldi gegn börnum með notkun gervigreindar Fleiri dæmi um alvarlega árás á móður sína Gagnlegt að sjá hvernig Sjálfstæðisflokkurinn umgengst völd Páll leitar til ríkissaksóknara Beiðni um leyfi til hvalveiða liggur þegar fyrir Skoðaði hvað fólk gerði á Facebook án samþykkis Umsókn frá Kristjáni á borði Jóns og Bjarna Árásarmaðurinn á Dubliner fær ekki áheyrn í Hæstarétti Geir Örn lést á Stuðlum Loka Fjölskyldulandi í næstu viku Sjá meira