Gætu greitt sér 175 milljarða úr bönkum með lækkun eigin fjár Hafliði Helgason skrifar 23. nóvember 2016 06:00 Erfitt er fyrir bankana að ná viðunandi arðsemi af því eigin fé sem bundið er í þeim. Því er líklegt að krafa um eiginfjárhlutfall muni lækka verulega þegar gjaldeyrishöft hafa verið afnumin. Breyting á kröfum um eiginfjárhlutfall mun leiða til þess að það losnar um mikið eigið fé sem gæti fundið sér arðsamari farveg en nú. vísir/gva/daníel/gva Stóru viðskiptabankarnir þrír högnuðust um tæpa 50 milljarða króna á fyrstu níu mánuðum ársins. Hagnaður bankanna miðað við sama tímabil í fyrra minnkaði um rúma 17 milljarða króna. Tímabil einskiptisliða vegna uppfærslu eigna og sölu eigna er að baki og rekstrar- og efnahagsreikningur bankanna farinn að endurspegla reglubundna bankastarfsemi. Heildareignir bankanna nema nú um 3.200 milljörðum króna sem er um 130 prósent af landsframleiðslu, en þegar bankakerfið var sem stærst var það um 920 prósent af landsframleiðslu. Bankakerfið nú er því óðum að líkjast því bankakerfi sem var áður en farið var að ráðast í erlendan vöxt íslenskra banka. Áhættan fyrir hagkerfið er því margfalt minni nú. Meira eigið fé heimila og fyrirtækja sést líka betur í uppgjörum bankanna. Vanskil fara lækkandi og þar með hlutfall vandræðalána. Bankarnir hafa einnig verið að sækja sér erlent fjármagn í skuldabréfaútboðum með ágætum árangri. Útlánagæði og dreifing áhættu er batnandi. Vöxtur er í útlánum, en ferðaþjónustan er vaxandi í bókum bankanna, enda sú atvinnugrein sem vex hraðast og drífur áfram bæði hagvöxt og gjaldeyristekjur þjóðarbúsins. Kostnaðarhlutfall og vaxtamunur er þó enn þá hár.Hátt eiginfjárhlutfall Eigið fé stóru bankanna þriggja er tæpir 660 milljarðar króna og er hlutur ríkisins í því eigin fé um 500 milljarðar sem nálgast ein fjárlög íslenska ríkisins og um 20% af landsframleiðslu. Til samanburðar má einnig nefna að samkvæmt tölum Seðlabankans eru nettó skuldir íslenska ríkisins um 40% af landsframleiðslu. Eiginfjárhlutfall bankanna er frá 25,5% upp í rúm 29% sem er afar hátt í alþjóðlegum samanburði. Varfærni hefur gætt í eiginfjárkröfu banka vegna óvissu sem tengist afléttingu gjaldeyrishafta. Öll skilyrði þess að losa um þau að mestu leyti eru fyrir hendi og því er líklegt að eiginfjárkrafa fjármálakerfisins færist nær því sem gengur og gerist í nágrannalöndum. Þetta þýðir að varlega má áætla að hægt sé að losa 175 milljarða króna sem bundnir eru í bankakerfinu og greiða þá út til eigenda. Vogaðri nálgun við uppbyggingu eiginfjár banka myndi skila enn hærri tölu. „Þetta er í rauninni dautt fé í hagkerfinu og erfitt fyrir bankana að ná viðunandi ávöxtun á þetta eigið fé,“ segir Snorri Jakobsson, fjármála- og hagfræðiráðgjafi hjá Capacent. Hann bætir því við að svona mikil binding að óþörfu sé mjög óhagkvæm fyrir þjóðfélagið. „Þetta hefur því ekki bara áhrif á bankana sjálfa, heldur allt atvinnulífið.“ Til samanburðar má nefna að hlutdeild ríkisins í fé sem losnað gæti úr bönkunum myndi duga fyrir því að byggja nýjan Landspítala tvisvar.Möguleg skuldsett kaup Ríkið á 13% hlut í Arionbanka, en bankinn er líklegur til að fara á markað á næsta ári. Eigendur bankans eru að stærstum hluta kröfuhafar Kaupþings, en samkvæmt samkomulagi þurfa þeir að standa skil á skuldabréfi sem er með fyrsta gjalddaga í janúar 2018. Stefnt hefur verið á að selja hluta bankans samhliða skráningu á fyrri hluta næsta árs. Arion er ólíkur hinum bönkunum að því leyti að hann hefur mótað sér stefnu um að vera alhliða fjármálaþjónustufyrirtæki með kortafyrirtæki og tryggingafélag innanborðs. Viðræður hafa verið í gangi við lífeyrissjóði um kaup samhliða skráningu, en innan bankans er áhugi fyrir því að erlendir aðilar komi að bankanum. Augljóst er að ef afnám gjaldeyrishafta hefur lítil áhrif á mat á fjármálastöðugleika, þá lækki eiginfjárkröfur og hægt að greiða tugi milljarða úr bankanum til hluthafa. Það kæmi því ekki á óvart í því ljósi að einhverjir fjárfesta freisti þess að fara fremur skuldsettir í kaup á hlut í bankanum. Ólíklegt er, miðað við mikla bindingu fjár í bönkunum og sértaka skattlagningu, að verð bankanna verði bókfært eigið fé þeirra. Sérstakur skattur bankanna fyrstu níu mánuði ársins er 6,7 milljarðar króna og eru engar fyrirsjáanlegar breytingar á þeim skatti. Þetta mun hafa bein áhrif á verð bankanna og samkeppnishæfni þeirra á fjármálamarkaði. Nú þegar hafa þeir fundið fyrir samkeppni frá lífeyrissjóðum sem ekki greiða slíkan skatt. Þar við bætist að í fyrirtækjalánum til stærri fyrirtækja geta bankarnir líka orðið undir í samkeppni við erlenda banka sem búa ekki við jafn ríkar eiginfjárkröfur og greiða ekki sérstakan skatt. Til lengri tíma horft efast margir um að slík sérskattlagning leiði til heilbrigðara fjármálakerfis. Enda þótt hagnaður bankanna undanfarin ár hafi verið gríðarlegur, þá er hann fyrst og fremst tilkominn vegna uppfærslu eigna. Sú gósentíð er að baki og framundan er rekstur sem telst til hefðbundinnar bankastarfsemi í eðlilegu rekstrarumhverfi. Bankastarfsemi er mannfrek þjónustugrein og launahækkanir auka kostnaðinn. Ef tekin eru saman hár kostnaður, háir skattar bankanna og hátt eigið fé, þá er vandséð annað en að til að rekstur þeirra sé viðunandi þurfi mikinn vaxtamun. Hann verður svo greiddur af þeim sem ekki geta leitað annað sem eru einstaklingar, smærri og meðalstór fyrirtæki. Í óbreyttu umhverfi bíða bankanna því miklar áskoranir og fróðlegt verður að fylgjast með því hvernig til tekst að halda sæmilegri arðsemi þess fjár sem er bundið í þeim og er eins og staðan er að tveimur þriðju hlutum í eigu ríkisins. Ef vilji er fyrir hendi gæti ríkið tekið til sín mikið fé til lækkunar skulda eða annarra þjóðhagslega hagkvæmra verkefna.Fréttin birtist fyrst í Markaðnum. Birtist í Fréttablaðinu Tengdar fréttir Tveir spítalar bundnir í bönkunum Með minnkandi óvissu gæti losnað um 175 milljarða úr bönkunum með lækkandi kröfu um eigið fé. Ríkið á megnið af þessu fé. Samanlagður hagnaður viðskiptabankanna fyrstu níu mánuði ársins nam tæpum 50 milljörðum króna. 23. nóvember 2016 06:00 Mest lesið „Ekkert ósvipaður leikur og menn léku í bönkunum fyrir bankahrun“ Atvinnulíf Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð Viðskipti innlent 97 brauðskráðust frá HR Viðskipti innlent „Fyrsta verk er án gríns að fá mér lýsi og tékka á Vísi“ Atvinnulíf Sif Jakobs: „Ekta demantar eru nú einfaldlega ræktaðir“ Atvinnulíf Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Viðskipti innlent Salmonella í Pekingönd Neytendur Ekki allar verslanir sem hleypi verðlagseftirlitinu að Neytendur Kosningaspenna á vinnustöðum og rifrildi um pólitík Atvinnulíf Bjóða upp á veðmál um leiki barna og styrkja knattspyrnurisa Viðskipti erlent Fleiri fréttir Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brauðskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Bjarmi sest í stjórnina og Trausti tekur við Tekur við formennsku í hugverkaráði Samtaka iðnaðarins Framkvæmdir hafnar við Búrfellslund Nikótínpúðar gætu hækkað um 300 kall með nýju gjaldi Ætla að sækja einn og hálfan milljarð frá skemmtiferðaskipum Vaxtatekjur Íslandsbanka drógust saman milli ára Fjögur félög Bergvins gjaldþrota Gera langtímasamning við eitt stærsta fyrirtæki Noregs Guðjón og Kristinn Þór nýir sviðsstjórar hjá VSB Fimm milljarðar í tekjur af vöxtum á mánuði Skerða líka raforku fyrir norðan og austan Miklu fleiri vilja hlutdeildarlán en fá Ólöf til liðs við Athygli Atvinnuleysi tvöfaldaðist í september Lög um Bankasýsluna verði afnumin Tekjur jukust um sjö prósent milli ára Hagnaður dregst saman um tæpa tvo milljarða króna Carbfix hlaut Nýsköpunarverðlaunin Bein útsending: Markaðsmál í brennidepli á nýsköpunarþingi Bein útsending: Umhverfisdagur atvinnulífsins – Atvinnulífið leiðir Oculis rauk upp eftir tilkynningu Nýr framkvæmdastjóri á Oche Sjá meira
Stóru viðskiptabankarnir þrír högnuðust um tæpa 50 milljarða króna á fyrstu níu mánuðum ársins. Hagnaður bankanna miðað við sama tímabil í fyrra minnkaði um rúma 17 milljarða króna. Tímabil einskiptisliða vegna uppfærslu eigna og sölu eigna er að baki og rekstrar- og efnahagsreikningur bankanna farinn að endurspegla reglubundna bankastarfsemi. Heildareignir bankanna nema nú um 3.200 milljörðum króna sem er um 130 prósent af landsframleiðslu, en þegar bankakerfið var sem stærst var það um 920 prósent af landsframleiðslu. Bankakerfið nú er því óðum að líkjast því bankakerfi sem var áður en farið var að ráðast í erlendan vöxt íslenskra banka. Áhættan fyrir hagkerfið er því margfalt minni nú. Meira eigið fé heimila og fyrirtækja sést líka betur í uppgjörum bankanna. Vanskil fara lækkandi og þar með hlutfall vandræðalána. Bankarnir hafa einnig verið að sækja sér erlent fjármagn í skuldabréfaútboðum með ágætum árangri. Útlánagæði og dreifing áhættu er batnandi. Vöxtur er í útlánum, en ferðaþjónustan er vaxandi í bókum bankanna, enda sú atvinnugrein sem vex hraðast og drífur áfram bæði hagvöxt og gjaldeyristekjur þjóðarbúsins. Kostnaðarhlutfall og vaxtamunur er þó enn þá hár.Hátt eiginfjárhlutfall Eigið fé stóru bankanna þriggja er tæpir 660 milljarðar króna og er hlutur ríkisins í því eigin fé um 500 milljarðar sem nálgast ein fjárlög íslenska ríkisins og um 20% af landsframleiðslu. Til samanburðar má einnig nefna að samkvæmt tölum Seðlabankans eru nettó skuldir íslenska ríkisins um 40% af landsframleiðslu. Eiginfjárhlutfall bankanna er frá 25,5% upp í rúm 29% sem er afar hátt í alþjóðlegum samanburði. Varfærni hefur gætt í eiginfjárkröfu banka vegna óvissu sem tengist afléttingu gjaldeyrishafta. Öll skilyrði þess að losa um þau að mestu leyti eru fyrir hendi og því er líklegt að eiginfjárkrafa fjármálakerfisins færist nær því sem gengur og gerist í nágrannalöndum. Þetta þýðir að varlega má áætla að hægt sé að losa 175 milljarða króna sem bundnir eru í bankakerfinu og greiða þá út til eigenda. Vogaðri nálgun við uppbyggingu eiginfjár banka myndi skila enn hærri tölu. „Þetta er í rauninni dautt fé í hagkerfinu og erfitt fyrir bankana að ná viðunandi ávöxtun á þetta eigið fé,“ segir Snorri Jakobsson, fjármála- og hagfræðiráðgjafi hjá Capacent. Hann bætir því við að svona mikil binding að óþörfu sé mjög óhagkvæm fyrir þjóðfélagið. „Þetta hefur því ekki bara áhrif á bankana sjálfa, heldur allt atvinnulífið.“ Til samanburðar má nefna að hlutdeild ríkisins í fé sem losnað gæti úr bönkunum myndi duga fyrir því að byggja nýjan Landspítala tvisvar.Möguleg skuldsett kaup Ríkið á 13% hlut í Arionbanka, en bankinn er líklegur til að fara á markað á næsta ári. Eigendur bankans eru að stærstum hluta kröfuhafar Kaupþings, en samkvæmt samkomulagi þurfa þeir að standa skil á skuldabréfi sem er með fyrsta gjalddaga í janúar 2018. Stefnt hefur verið á að selja hluta bankans samhliða skráningu á fyrri hluta næsta árs. Arion er ólíkur hinum bönkunum að því leyti að hann hefur mótað sér stefnu um að vera alhliða fjármálaþjónustufyrirtæki með kortafyrirtæki og tryggingafélag innanborðs. Viðræður hafa verið í gangi við lífeyrissjóði um kaup samhliða skráningu, en innan bankans er áhugi fyrir því að erlendir aðilar komi að bankanum. Augljóst er að ef afnám gjaldeyrishafta hefur lítil áhrif á mat á fjármálastöðugleika, þá lækki eiginfjárkröfur og hægt að greiða tugi milljarða úr bankanum til hluthafa. Það kæmi því ekki á óvart í því ljósi að einhverjir fjárfesta freisti þess að fara fremur skuldsettir í kaup á hlut í bankanum. Ólíklegt er, miðað við mikla bindingu fjár í bönkunum og sértaka skattlagningu, að verð bankanna verði bókfært eigið fé þeirra. Sérstakur skattur bankanna fyrstu níu mánuði ársins er 6,7 milljarðar króna og eru engar fyrirsjáanlegar breytingar á þeim skatti. Þetta mun hafa bein áhrif á verð bankanna og samkeppnishæfni þeirra á fjármálamarkaði. Nú þegar hafa þeir fundið fyrir samkeppni frá lífeyrissjóðum sem ekki greiða slíkan skatt. Þar við bætist að í fyrirtækjalánum til stærri fyrirtækja geta bankarnir líka orðið undir í samkeppni við erlenda banka sem búa ekki við jafn ríkar eiginfjárkröfur og greiða ekki sérstakan skatt. Til lengri tíma horft efast margir um að slík sérskattlagning leiði til heilbrigðara fjármálakerfis. Enda þótt hagnaður bankanna undanfarin ár hafi verið gríðarlegur, þá er hann fyrst og fremst tilkominn vegna uppfærslu eigna. Sú gósentíð er að baki og framundan er rekstur sem telst til hefðbundinnar bankastarfsemi í eðlilegu rekstrarumhverfi. Bankastarfsemi er mannfrek þjónustugrein og launahækkanir auka kostnaðinn. Ef tekin eru saman hár kostnaður, háir skattar bankanna og hátt eigið fé, þá er vandséð annað en að til að rekstur þeirra sé viðunandi þurfi mikinn vaxtamun. Hann verður svo greiddur af þeim sem ekki geta leitað annað sem eru einstaklingar, smærri og meðalstór fyrirtæki. Í óbreyttu umhverfi bíða bankanna því miklar áskoranir og fróðlegt verður að fylgjast með því hvernig til tekst að halda sæmilegri arðsemi þess fjár sem er bundið í þeim og er eins og staðan er að tveimur þriðju hlutum í eigu ríkisins. Ef vilji er fyrir hendi gæti ríkið tekið til sín mikið fé til lækkunar skulda eða annarra þjóðhagslega hagkvæmra verkefna.Fréttin birtist fyrst í Markaðnum.
Birtist í Fréttablaðinu Tengdar fréttir Tveir spítalar bundnir í bönkunum Með minnkandi óvissu gæti losnað um 175 milljarða úr bönkunum með lækkandi kröfu um eigið fé. Ríkið á megnið af þessu fé. Samanlagður hagnaður viðskiptabankanna fyrstu níu mánuði ársins nam tæpum 50 milljörðum króna. 23. nóvember 2016 06:00 Mest lesið „Ekkert ósvipaður leikur og menn léku í bönkunum fyrir bankahrun“ Atvinnulíf Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð Viðskipti innlent 97 brauðskráðust frá HR Viðskipti innlent „Fyrsta verk er án gríns að fá mér lýsi og tékka á Vísi“ Atvinnulíf Sif Jakobs: „Ekta demantar eru nú einfaldlega ræktaðir“ Atvinnulíf Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Viðskipti innlent Salmonella í Pekingönd Neytendur Ekki allar verslanir sem hleypi verðlagseftirlitinu að Neytendur Kosningaspenna á vinnustöðum og rifrildi um pólitík Atvinnulíf Bjóða upp á veðmál um leiki barna og styrkja knattspyrnurisa Viðskipti erlent Fleiri fréttir Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brauðskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Bjarmi sest í stjórnina og Trausti tekur við Tekur við formennsku í hugverkaráði Samtaka iðnaðarins Framkvæmdir hafnar við Búrfellslund Nikótínpúðar gætu hækkað um 300 kall með nýju gjaldi Ætla að sækja einn og hálfan milljarð frá skemmtiferðaskipum Vaxtatekjur Íslandsbanka drógust saman milli ára Fjögur félög Bergvins gjaldþrota Gera langtímasamning við eitt stærsta fyrirtæki Noregs Guðjón og Kristinn Þór nýir sviðsstjórar hjá VSB Fimm milljarðar í tekjur af vöxtum á mánuði Skerða líka raforku fyrir norðan og austan Miklu fleiri vilja hlutdeildarlán en fá Ólöf til liðs við Athygli Atvinnuleysi tvöfaldaðist í september Lög um Bankasýsluna verði afnumin Tekjur jukust um sjö prósent milli ára Hagnaður dregst saman um tæpa tvo milljarða króna Carbfix hlaut Nýsköpunarverðlaunin Bein útsending: Markaðsmál í brennidepli á nýsköpunarþingi Bein útsending: Umhverfisdagur atvinnulífsins – Atvinnulífið leiðir Oculis rauk upp eftir tilkynningu Nýr framkvæmdastjóri á Oche Sjá meira
Tveir spítalar bundnir í bönkunum Með minnkandi óvissu gæti losnað um 175 milljarða úr bönkunum með lækkandi kröfu um eigið fé. Ríkið á megnið af þessu fé. Samanlagður hagnaður viðskiptabankanna fyrstu níu mánuði ársins nam tæpum 50 milljörðum króna. 23. nóvember 2016 06:00