Þurfum að læra af Norðmönnum Þorbjörn Þórðarson skrifar 16. desember 2016 19:11 Búrfellsvirkjun í vetrarklæðum. Það væri ábyrg hagstjórn á flesta mælikvarða ef Íslendingar myndu fylgja dæmi Norðmanna þegar tekjur ríkisins af auðlindanýtingu eru annars vegar og safna þeim í sjóði sem nýta mætti síðar. mynd/landsvirkjun Seðlabankastjóri segir Íslendinga þurfa að draga lærdóm af reynslu Norðmanna í hagstjórn meðal annars með ábyrgri ráðstöfun tekna ríkisins af auðlindanýtingu. Unnið hefur verið að stofnun orkuauðlindasjóðs í fjármálaráðuneytinu. Már Guðmundsson seðlabankastjóri segir mikilvægt að Íslendingar dragi lærdóm af reynslu Norðmanna þegar agi í hagstjórn er annars vegar. Áður hefur Már vísað til vel heppnaðarar peningastefnu Norðmanna en verðbólguvæntingar högguðust ekki í Noregi þegar gengi norsku krónunnar féll samhliða verðfalli á hráolíu. „Það gengur vel í Noregi því ríkisfjármálastefnan er ábyrg og þeir hafa tekið með ábyrgum hætti á búhnykkjum sem þeir hafa orðið fyrir. Þeir hafa hlaðið arðgreiðslum úr auðlindageiranum í stóra sjóði og svo framvegis. Það er meiri agi þar í stjórnmálunum og í hagstjórn,“ segir Már. Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra hefur talað fyrir stofnun sérstaks auðlindasjóðs að norskri fyrirmynd. Í ávarpi sínu á ársfundi Landsvirkjunar á síðasta ári sagði hann: „Ég tel tímabært að við Íslendingar stofnum sérstakan orkuauðlindasjóð, fullveldissjóð okkar Íslendinga sem í myndi renna allur beinn arður af nýtingu orkuauðlindanna Með því að leggja inn í sérstakan sjóð arðgreiðslur Landsvirkjunar og annarra orkufyrirtækja ríkisins getum við hafið uppbyggingu á varasjóði okkar Íslendinga, sem um leið væri hugsaður sem stöðugleikasjóður til að jafna út sveiflur í efnahagslífinu.“Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra á ársfundi Landsvirkjunar 2015. Hann kynnti þar hugmyndir um orkuauðlindasjóð og endurtók þær svo á ársfundi fyrirtækisins á þessu ári. Unnið hefur verið að stofnun sjóðsins í fjármála- og efnahagsráðuneytinu. Vísir/Vilhelm.Ráðherrann endurtók svo þennan boðskap á ársfundi Landsvirkjunar á þessu ári: „Fyrir ári, á þessum vettvangi, varpaði ég fram þeirri hugmynd að koma á fót sérstökum sjóði um arðgreiðslur Landsvirkjunar og annarra orkufyrirtækja ríkisins. Með slíkum sjóði mætti hefja uppbyggingu á varasjóði okkar Íslendinga, sem um leið væri hugsaður sem stöðugleikasjóður til að jafna út sveiflur í efnahagslífinu. (…) Sérstaklega hefur verið litið til Noregs þar sem slíkur sjóður hefur verið rekinn með góðum árangri.“ Hvað varð um þessi áform? Það hefur ekki neinn slíkur sjóður verið stofnaður ennþá en hann verður ekki stofnaður nema með skýrri lagaheimild. Engin frumvarpsdrög liggja fyrir opinberlega en í fjármála- og efnahagsráðuneytinu hefur verið unnin undirbúningsvinna vegna stofnunar sjóðsins. Bjarni Benediktsson hefur sjálfur fundað með norska fjármálaráðuneytinu og norska olíusjóðnum til að afla betri upplýsinga um starfsemi hans, hlutverk og fjármögnun. Landsvirkjun greiddi ríkissjóð átján hundruð milljónir króna í arð á árinu 2011 og svo einn og hálfan milljarð króna á ári síðastliðin fjögur ár. Samtals 7,8 milljarða króna á fimm árum. Eftir tvö til þrjú ár ætti árleg arðgreiðsla til ríkissjóðs að geta numið 10-20 milljörðum króna ef áætlanir stjórnenda Landsvirkjunar ganga eftir. Ef það gengur upp er ljóst að skapast hefur raunhæf þörf fyrir stofnun auðlindasjóðs að norskri fyrirmynd. Mest lesið „Fyrsta verk er án gríns að fá mér lýsi og tékka á Vísi“ Atvinnulíf Sif Jakobs: „Ekta demantar eru nú einfaldlega ræktaðir“ Atvinnulíf Kosningaspenna á vinnustöðum og rifrildi um pólitík Atvinnulíf Ekki allar verslanir sem hleypi verðlagseftirlitinu að Neytendur Bjóða upp á veðmál um leiki barna og styrkja knattspyrnurisa Viðskipti erlent Salmonella í Pekingönd Neytendur Fjögur félög Bergvins gjaldþrota Viðskipti innlent Nikótínpúðar gætu hækkað um 300 kall með nýju gjaldi Viðskipti innlent Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Viðskipti innlent Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Viðskipti innlent Fleiri fréttir Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Bjarmi sest í stjórnina og Trausti tekur við Tekur við formennsku í hugverkaráði Samtaka iðnaðarins Framkvæmdir hafnar við Búrfellslund Nikótínpúðar gætu hækkað um 300 kall með nýju gjaldi Ætla að sækja einn og hálfan milljarð frá skemmtiferðaskipum Vaxtatekjur Íslandsbanka drógust saman milli ára Fjögur félög Bergvins gjaldþrota Gera langtímasamning við eitt stærsta fyrirtæki Noregs Guðjón og Kristinn Þór nýir sviðsstjórar hjá VSB Fimm milljarðar í tekjur af vöxtum á mánuði Skerða líka raforku fyrir norðan og austan Miklu fleiri vilja hlutdeildarlán en fá Ólöf til liðs við Athygli Atvinnuleysi tvöfaldaðist í september Lög um Bankasýsluna verði afnumin Tekjur jukust um sjö prósent milli ára Hagnaður dregst saman um tæpa tvo milljarða króna Carbfix hlaut Nýsköpunarverðlaunin Bein útsending: Markaðsmál í brennidepli á nýsköpunarþingi Bein útsending: Umhverfisdagur atvinnulífsins – Atvinnulífið leiðir Oculis rauk upp eftir tilkynningu Nýr framkvæmdastjóri á Oche Skilríki afhent í Hagkaupum í Skeifunni Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Sjá meira
Seðlabankastjóri segir Íslendinga þurfa að draga lærdóm af reynslu Norðmanna í hagstjórn meðal annars með ábyrgri ráðstöfun tekna ríkisins af auðlindanýtingu. Unnið hefur verið að stofnun orkuauðlindasjóðs í fjármálaráðuneytinu. Már Guðmundsson seðlabankastjóri segir mikilvægt að Íslendingar dragi lærdóm af reynslu Norðmanna þegar agi í hagstjórn er annars vegar. Áður hefur Már vísað til vel heppnaðarar peningastefnu Norðmanna en verðbólguvæntingar högguðust ekki í Noregi þegar gengi norsku krónunnar féll samhliða verðfalli á hráolíu. „Það gengur vel í Noregi því ríkisfjármálastefnan er ábyrg og þeir hafa tekið með ábyrgum hætti á búhnykkjum sem þeir hafa orðið fyrir. Þeir hafa hlaðið arðgreiðslum úr auðlindageiranum í stóra sjóði og svo framvegis. Það er meiri agi þar í stjórnmálunum og í hagstjórn,“ segir Már. Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra hefur talað fyrir stofnun sérstaks auðlindasjóðs að norskri fyrirmynd. Í ávarpi sínu á ársfundi Landsvirkjunar á síðasta ári sagði hann: „Ég tel tímabært að við Íslendingar stofnum sérstakan orkuauðlindasjóð, fullveldissjóð okkar Íslendinga sem í myndi renna allur beinn arður af nýtingu orkuauðlindanna Með því að leggja inn í sérstakan sjóð arðgreiðslur Landsvirkjunar og annarra orkufyrirtækja ríkisins getum við hafið uppbyggingu á varasjóði okkar Íslendinga, sem um leið væri hugsaður sem stöðugleikasjóður til að jafna út sveiflur í efnahagslífinu.“Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra á ársfundi Landsvirkjunar 2015. Hann kynnti þar hugmyndir um orkuauðlindasjóð og endurtók þær svo á ársfundi fyrirtækisins á þessu ári. Unnið hefur verið að stofnun sjóðsins í fjármála- og efnahagsráðuneytinu. Vísir/Vilhelm.Ráðherrann endurtók svo þennan boðskap á ársfundi Landsvirkjunar á þessu ári: „Fyrir ári, á þessum vettvangi, varpaði ég fram þeirri hugmynd að koma á fót sérstökum sjóði um arðgreiðslur Landsvirkjunar og annarra orkufyrirtækja ríkisins. Með slíkum sjóði mætti hefja uppbyggingu á varasjóði okkar Íslendinga, sem um leið væri hugsaður sem stöðugleikasjóður til að jafna út sveiflur í efnahagslífinu. (…) Sérstaklega hefur verið litið til Noregs þar sem slíkur sjóður hefur verið rekinn með góðum árangri.“ Hvað varð um þessi áform? Það hefur ekki neinn slíkur sjóður verið stofnaður ennþá en hann verður ekki stofnaður nema með skýrri lagaheimild. Engin frumvarpsdrög liggja fyrir opinberlega en í fjármála- og efnahagsráðuneytinu hefur verið unnin undirbúningsvinna vegna stofnunar sjóðsins. Bjarni Benediktsson hefur sjálfur fundað með norska fjármálaráðuneytinu og norska olíusjóðnum til að afla betri upplýsinga um starfsemi hans, hlutverk og fjármögnun. Landsvirkjun greiddi ríkissjóð átján hundruð milljónir króna í arð á árinu 2011 og svo einn og hálfan milljarð króna á ári síðastliðin fjögur ár. Samtals 7,8 milljarða króna á fimm árum. Eftir tvö til þrjú ár ætti árleg arðgreiðsla til ríkissjóðs að geta numið 10-20 milljörðum króna ef áætlanir stjórnenda Landsvirkjunar ganga eftir. Ef það gengur upp er ljóst að skapast hefur raunhæf þörf fyrir stofnun auðlindasjóðs að norskri fyrirmynd.
Mest lesið „Fyrsta verk er án gríns að fá mér lýsi og tékka á Vísi“ Atvinnulíf Sif Jakobs: „Ekta demantar eru nú einfaldlega ræktaðir“ Atvinnulíf Kosningaspenna á vinnustöðum og rifrildi um pólitík Atvinnulíf Ekki allar verslanir sem hleypi verðlagseftirlitinu að Neytendur Bjóða upp á veðmál um leiki barna og styrkja knattspyrnurisa Viðskipti erlent Salmonella í Pekingönd Neytendur Fjögur félög Bergvins gjaldþrota Viðskipti innlent Nikótínpúðar gætu hækkað um 300 kall með nýju gjaldi Viðskipti innlent Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Viðskipti innlent Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Viðskipti innlent Fleiri fréttir Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Bjarmi sest í stjórnina og Trausti tekur við Tekur við formennsku í hugverkaráði Samtaka iðnaðarins Framkvæmdir hafnar við Búrfellslund Nikótínpúðar gætu hækkað um 300 kall með nýju gjaldi Ætla að sækja einn og hálfan milljarð frá skemmtiferðaskipum Vaxtatekjur Íslandsbanka drógust saman milli ára Fjögur félög Bergvins gjaldþrota Gera langtímasamning við eitt stærsta fyrirtæki Noregs Guðjón og Kristinn Þór nýir sviðsstjórar hjá VSB Fimm milljarðar í tekjur af vöxtum á mánuði Skerða líka raforku fyrir norðan og austan Miklu fleiri vilja hlutdeildarlán en fá Ólöf til liðs við Athygli Atvinnuleysi tvöfaldaðist í september Lög um Bankasýsluna verði afnumin Tekjur jukust um sjö prósent milli ára Hagnaður dregst saman um tæpa tvo milljarða króna Carbfix hlaut Nýsköpunarverðlaunin Bein útsending: Markaðsmál í brennidepli á nýsköpunarþingi Bein útsending: Umhverfisdagur atvinnulífsins – Atvinnulífið leiðir Oculis rauk upp eftir tilkynningu Nýr framkvæmdastjóri á Oche Skilríki afhent í Hagkaupum í Skeifunni Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Sjá meira